Μυστήριον ξένον ὁρῶ καί παράδοξον...
«Θεός τό τεχθέν, ἡ δέ Μητηρ Παρθένος.
Τί μεῖζον ἄλλο καινόν εἶδεν ἡ κτίσις;»
Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ γίνεται ἄνθρωπος, «ἵνα τήν ἑαυτοῦ ἀναπλάσῃ εἰκόνα, φθαρεῖσαν τοῖς πάθεσιν, καί τό πλανηθέν ὀρειάλωτον(πλανώμενον ἐπί τῶν ὀρέων) εὑρών πρόβατον τοῖς ὤμοις ἀναλαβών τῷ Πατρί προσαγάγῃ·...»,
ψάλλει ὁ ἱερός Δαμασκηνός.
Καί πραγματικά ὁ ἀόρατος ὁρᾶται, ὁ ἀπρόσιτος Θεός γίνεται προσιτός ἄνθρωπος, γιά χάρι μας, γιά νά γίνουμε ἐμεῖς θεοί.Ταπεινώνεται, γιά νά μᾶς ὑψώσῃ καί νά μᾶς συμφιλιώσῃ μέ τόν οὐράνιο Πατέρα, νά μᾶς ἐπανεισάγῃ εἰς τόν Παράδεισο.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ τέλειος Θεός , γίνεται καί τέλειος ἄνθρωπος.«ἐκένωσεν ἑαυτόν μορφήν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καί σχήματι εὑρεθείς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτόν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου...»(Φιλιπ. β΄ 7-8).
Εὐδοκίᾳ τοῦ Πατρός καί συνεργίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἀπό ἄπειρη ἀγάπη «ἐπί τῆς γῆς ὤφθη καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη» (Βαρούχ γ΄38).
Γεννιέται ἀπό τήν ἁγνή καί ἄσπιλη Παρθένον καί ἐκ Πνεύματος Ἁγίου. Προσλαμβάνει τήν ἀνθρώπινη φύσι καί τήν ἐξαγιάζει, τήν δοξάζει, τήν ἀπαφθαρτίζει, τήν ὑψώνει καί τήν ἐπαναφέρει εἰς τό ἀρχαῖον κάλλος.
Ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος λέγει ὅτι ἡ Παρθένος
«τέξεται υἱόν καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ
Ἰ η σ ο υ ν· αὐτός γάρ σώσει τόν λαόν αὐτοῦ ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν»(Ματθ. α΄ 21).
Ὁ Προφήτης Ἡσαῒας, ὀκτακόσια χρόνια πρίν, εἶχε προεξαγγείλλει τόν Ἐρχομό Του: «Ἰδού ἠ Παρθένος ἐν γαστρί ἕξει, καί τέξεται υἱόν, καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ»(Ἡσ. ζ΄14).
Ὁ Θεός ἐνανθρωπίζεται,ὁ Λόγος σαρκοῦται, γίνεται καί εἶναι γιά τόν καθένα μας ὑπόδειγμα τοῦ τελείου ἀνθρώπου, ὑπογραμμός σέ ὅλα(Α΄Πέτρ.β΄21).Γίνεται καί εἶναι γιά ὅλους μας «ἡ Ὁδός καί ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή»(Ἰωάν. ιδ΄6).
Τό Μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ξένον καί παράδοξον ,
«ὑπέρ λόγον καί ἔννοιαν». Δέν εἶναι ἀντικείμενον διεξεργασίας τοῦ ἀνθρωπίνου νοῦ. Ἡ Θεανθρωπία ξεπερνᾶ τά ὄρια τῆς λογικῆς, ξεπερνᾶ τά ὅρια τῆς ἀνθρωπίνης νοητικῆς ἱκανότητος.Εἷναι ξένον καί παράδοξον Μυστήριον καί εἶναι ἀντικείμενον τῆς Πίστεως.Προσεγγίζεται μόνον μέ τόν πυρῆνα τῆς ψυχῆς, μέ τήν ὀρθόδοξον Πίστιν. Ἡ ψυχή ἀπό μέσα της ἀφοσιώνεται μέ τήν Πίστι καί ζῆ τήν πνευματική αὐτή «πραγματικότητα», φωτίζεται καί ἀναβαίνει πάνω ἀπό τή λόγική, στό «ὑπέρλογο», σέ μιά ἀρχή ἀσύλληπτη λογικά. Γιατί τό παράδοξο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ εἶναι λογικά ἀσύλληπτο,εἶναι ἀχώρητο στή λογική καί τή νοημοσύνη. Εὑρίσκεται πέραν ἀπό κάθε ἀπόδειξι καί ἀπό κάθε ἀπολογία.
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέγει · «ἄνθρωπος ὤν, Θεόν πολυπραγμονεῖς ;». Και ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεόλόγος λέγει ὅτι « Μυστήρια Θεοῦ ἐρευνῶντες παραπληκτήσομεν», διατρέχουμε τόν κίνδυνον νά τρελλαθοῦμε.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει : «Ὦ βάθος πλούτου καί σοφίας καί γνώσεως Θεοῦ! Ὡς ἀνεξερεύνητα τά κρίματα αὐτοῦ καί ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοί αὐτοῦ!
Τίς γάρ ἔγνω νοῦν Κυρίου;Ἤ τίς σύμβουλος αὐτοῦ ἐγένετο;»(Ρωμ.ια΄33-34).
«Ἡ πίστι δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τή λογική· ἡ λόγική μικραίνει, περιορίζει τήν πίστι καί τό ἀντικείμενό της, τό παράδοξο, καί τοῦτο ἀκριβῶς ἀποτελεῖ τόν πυρῆνα τῆς πίστεως»(Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλου, Χριστ, καί Φιλοσ. Μελετ.Ἀθῆναι 1949,σελ. 21 ἑξ.).
Γιά χάρι μας
«Γιεννιέται παιδίον νέον, ὁ πρό αἰώνων Θεός».Ὁ
Πολυεύσπλαγχνος πραγματοποιεῖ τήν προαιώνια Βουλή Του :«Παιδίον ἐγενήθη ἡμῖν, υἱός καί ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχή ἐγενήθη ἐπί τοῦ ὤμου αὐτοῦ, καί καλεῖται τό ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος, θαυμαστός σύμβουλος, Θεός ἰσχυρός, ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατήρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος· ἐγώ γάρ ἄξω εἰρήνην ἐπί τούς ἄρχοντας, εἰρήνην καί ὑγείαν αὐτῷ. Μεγάλη ἡ ἀρχή αὐτοῦ, καί τῆς εἰρήνης αὐτοῦ οὐκ ἔστιν ὅριον» (Ἡσ. θ΄ 6-7).
Τό παράδοξο ὑπάρχει. Ἡ ἀπόλυτη Παρουσία τοῦ Θεοῦ, μέσα στήν συγκεκριμένη πραγματικότητα τῆς ζωῆς, δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό λόγικές ἀποδείξεις καί ἀπολογίες. Εἷναι πάνω καί πέραν ἀπό ὅλα αὐτά. Ὁ Θεάνθρωπος, μέ τήν ἀπόλυτη Παρουσία Του, τέμνει τήν Ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τή σκοπιά τῆς αἰωνιότητος, ἀπό τή σκοπιά τοῦ Θεοῦ. « Ἡ ἀμαρτία τοῦ ἀνθρώπου, ἡ Παρουσία τοῦ Θεανθρώπου καί ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, αὐτά εἶναι τώρα τά κύρια νοήματα τῆς Ἱστορίας. Μέ τήν παρουσία τοῦ Θεανθρώπου ἡ Ἱστορία ἀπό σχετική πού ἦταν γίνεται ἀπόλυτη, γίνεται αἰώνια θέσι καί αἰώνιο θέμα. Ὅ,τι ἔζησε ὡς Θεάνθρωπος ὁ Θεός ἐπι τῆς γῆς, τοῦτο ἀκριβῶς εἶναι παράδοξο· ὅτι ὁ Κτίστης ἔγινε πλᾶσμα, κτίσμα, ὅτι ἐταπεινώθη τόσο, ὅσο δέν τό χωράει ἀνθρώπινος νοῦς, τοῦτο εἶναι τό μυστήριον. Τοῦτο μονάχα ἡ πίστι τό συλλαμβάνει· γιά τοῦτο μονάχα ἡ πίστι ἦταν δυνατόν νά εἰπῇ τό μεγάλο λόγο: «credo, quia absurdum est» ( δηλ. πιστεύω, ὅτι εἶναι παράλογο, παράδοξο).Οὔτε λογική, οὔτε διαλεκτική ὠφελεῖ ἐδῶ σέ τίποτε.
Ὁ Χριστός ὡς Παρουσία Θεοῦ μέσα στήν ἱστορική πραγματικότητα μόνον μέ τήν πίστι εἶναι προσιτός.Γιά τοῦτο αὐτήν καί μόνην ζητάει Ἐκεῖνος ἀπό τούς ἀνθρώπους· αὐτό εἶναι τό θεμέλιο»(Ι.Ν. Θεοδωρακοπούλου, ἔνθ' ἀνωτ. σελ. 23).
Ἡ γῆ προσφέρει στόν ἀπρόσιτο μιά σπηλιά, πού γίνεται τό φτωχικό κατάλυμά Του. Ἀνακλίνεται στή Φάτνἡ ὁ Ὑπερούσιος κι' ἀνοίγει τίς Πύλες τοῦ Οὐρανοῦ. Κάθε πιστός μαζί μέ τόν ὑμνῳδό ἐκπλήσσεται, ἀπορεῖ: « ποιητά οὐρανοῦ, τί πρός γηῒνους ἤλυθας ; Σπηλαίου ἠράσθης ἤ φάτνῃ ἐτέρφθης;».
Οἱ Ἄγγελοι μαζί μέ τούς ποιμένες Τόν δοξολογοῦν. Καί οἱ μάγοι μέ ὁδηγόν τόν Ἀστέρα ὁδοιποροῦν, γιά νά φθάσουν στόν Ἄφθαστον, νά Τόν προσκυνήσουν καί νά Τόν δοξάσουν, γιά τήν ἀνεκλάλητη συγκατάβασί Του. Δέν ἔρχονται νά καταλάβουν τό ξένον καί παράδοξον Μυστήριον, ἀλλ' ἔχονται νά ἀφοσιωθοῦν Σ' Αὐτόν.Ἀφήνουν ἔξω ἀπό τό Σπήλαιον τήν πεπερασμένην τους λογική καί μέ μόνην τήν Πίστι γονατίζουν μπροστά στόν Θεάνθρωπον, ἀποφασισμένοι νά γυρίσουν ἀπό ἄλλο δρόμο, « δι' ἄλλης ὁδοῦ εἰς τήν χώραν αὐτῶν»(Ματθ. β΄12), τό δρόμο τῆς Πίστεως, τό δρόμο τῆς ἄκρας ταπεινώσεως καί τῆς γνησίας Ἀγάπης.
Ξένον καί παράδοξον ἡ Θεανθρωπία.
Δέν τό χωράει ὁ νοῦς μας. Ἔκπληξις καί θαυμασμός κυριεύει τήν ψυχή μας.
Γιά τούς πεπωρωμένους ἀπίστους Ἰουδαίους εἶναι«σκάνδαλον». Γιά τούς δεδηλωμένους ἐχθρούς τῆς Πίστεως , τούς εἰδωλολάτρες, εἶναι «μωρία». Γιά τούς πιστούς ὅμως καλεσμένους τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεάνθρωπος εἶναι « Θεοῦ δύναμις καί Θεοῦ σοφία»(παρβλ. Α΄Κορινθ. α΄ 23-24). Εἶναι τό Ἕνα καί Μοναδικό γεγονός, πού βρίσκεται πρίν, πέραν καί πάνω ἀπό τή νοητική ἱκανότητα τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ Παρθένος ἐκπλήσσεται μπροστά στό μέγα καί παράδοξο τοῦτο Μυστήριο καί ἐρωτᾷ : « Πῶς ἐνεσπάρης μοι; ἤ πῶς ἐνεφύης μοι; Ὁρῶ σε, σπλάγχνον, καί καταπλήττομαι, ὅτι γαλουχῶ καί οὐ νενύμφευμαι»(παρβλ. καί Λουκ. α΄ 34).
Οἱ ἀπορίες φανερώνουν τήν ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου νά κατανοήσῃ τό «παράδοξο», τό ὁποῖον μόνον μέ τήν πίστι μπορεῖ κανείς νά συλλάβῃ. Ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας μας ἐκφράζει τήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία, μέ ἐρωτηματικά, πού γεννιῶνται σέ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή:
«Τί θαυμάζεις Μαριάμ ; Τί ἐκθαμβεῖσαι τό ἐν σοί; Ὅτι ἄχρονον Υἱόν, χρόνῳ ἐγέννησα φησί, τοῦ τικτομένου τήν σύλληψιν μή διδαχθεῖσα.
Ἅνανδρός εἰμι , καί πῶς τέξω Υἱόν; Ἄσπορον γονήν τίς ἐώρακεν; ὅπου Θεός γάρ βούλεται, νικᾶται φύσεως τάξις, ὡς γέγραπται. Χριστός ἐτέχθη ἐκ τῆς Παρθένου ἐν Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας».
Καί συνεχίζει ὁ ἱερός ὑμνῳδός:
«Ὁ ἀχώρητος παντί, πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί; Ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός πῶς ἐν ἀγκάλαις τῆς Μητρός; Πάντως ὡς οἶδεν, ὡς ἠθέλησε καί ὡς ηὐδόκησεν· ἄσαρκος γάρ ὤν, ἐσαρκώθη ἑκών· καί γέγονεν ὁ Ὤν, ὅ οὐκ ἦν δι' ἡμᾶς· καί μή ἐκστάς τῆς φύσεως, μετεσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος. Διπλοῦς ἐτέχθη, Χριστός τῶν ἄνω, κόσμον θέλων ἀναπληρῶσαι».
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος μπροστά στό ξένον καί παράδοξον τοῦτο Μυστήριον ἀναφωνεῖ:
«Σήμερον Βηθλεέμ τόν οὐρανόν ἐμιμήσατο· ἀντί μέν ἀστέρων ἀγγέλους ὑμνοῦντας δεξαμένη, ἀντί δέ ἡλίου τόν τῆς Δικαιοσύνης Ἥλιον ἀπεριγράπτως χωρήσασα. Καί μή ζήτει πῶς· ὅπου γάρ βούλεται Θεός, νικᾶται φύσεως τάξις. Ἠβουλήθη γάρ, ἠδυνήθη, κατῆλθεν, ἔσωσε· σύνδρομα τά πάντα τῷ Θεῷ. Σήμερον ὁ Ὤν τίκτεται καί ὁ Ὤν γίνεται ὅπερ οὐκ ἦν· ὤν γάρ Θεός, γίνεται ἄνθρωπος, οὐκ ἐκστάς τοῦ εἶναι Θεός. Οὐδέ γάρ κατ' ἔκστασιν θεότητος γέγονεν ἄνθρωπος, ουδέ πάλιν κατά προκοπήν ἐξ ἀνθρώπου γέγονεν Θεός· ἀλλά Λόγος ὤν, διά τό ἀπαθές σάρξ ἐγένετο, ἀμεταβλήτου μενούσης τῆς φύσεως»(Λόγος Β΄εἰς τό Γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος).
«Μυστήριον ξένον ὀρῶ καί παράδοξον...»
Ὁ ἀνθρώπινος λόγος δέν μπορεῖ νά περιγράψῃ, ὁ ἀνθρώπινος νοῦς δέν μπορεῖ νά συλλάβῃ, νά κατανοήσῃ τήν ἄπειρη θεϊκή συγκατάβασιν. Σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου...
Δέν γεννήθηκε , ἀλλά γεννιέται. Δέν σαρκωθηκε ,
ἀλλά σαρκώνεται ἡ Ἀγάπη. Ὁ Χριστός, «χθές καί
σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας»(Ἑβρ. ιγ΄8), ἔρχεται καί πλησιάζει κάθε κουρασμένο, πονεμένο καί ταλαιπωρημένο ἀπό τήν ἁμαρτία ἄνθρωπο καί τόν προσκαλεῖ κοντά Του, για νά τοῦ χαρίσῃ τή λύτρωσι. Πλησιάζει τήν τρεμοσβύνουσα λυχνία καί ρίχνει λάδι καί τῆς δίνει ζωή. Στηρίζει τό ἀδύναμο καλάμι, πού εἶναι ἕτοιμο νά σπάσῃ ἀπό τόν κάθε λογῆς ἄνεμο. Ἡ ἐνανθρώπησί Του εἶναι πρόσκλησις Ἀγάπης σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, πού εὑρίσκονται κατάκοιτοι στή χώρα καί τή σκιά τοῦ Θανάτου, καί προσμένουν τή Χάρι Του. Ἡ Παρουσία Του εἶναι σάρκωσις τῆς Ἀγάπης Του.
« Δέν εἶναι ἄλλη ἡ παρουσία του καί ἄλλη ἡ ἀγάπη Του, ἀλλά παρουσία καί ἀγάπη εἶναι τό ἴδιο.
Ἐκεῖνος ,λοιπόν ἔρχεται ὡς ἀγάπη, ἔρχεται νά ἀναπαύσῃ, νά πραῢνῃ, νά σώσῃ· γιά τοῦτο ἔρχεται καί ἀπρόσκλητος, γιά τοῦτο εἶναι αὐτός πού προσκαλεῖ. Καί ὄχι μόνον ἦλθε κάποτε,ἀλλά ἔρχεται πάντοτε· τοῦτο εἶναι τό αἰώνιο μέσα στά Εὐαγγέλια, ἡ ἀμάραντη παρουσία καί ἀγάπη,πού ἀκτινοβολεῖ στό πρόσωπο Ἐκείνου»(Ι.Ν. Θεοδωρκοπούλου,ἔνθ' ἀν. σελ.25).
Ἔρχεται καί κρούει τή Θύρα.Ζητεῖ κατάλυμα. Θέλει νά γεννηθῇ μέσα στήν ψυχή μας.
Πικρή εἶναι ἡ διαπίστωσις. Ἔρχεται ὁ Κύριος καί δέν βρίσκεται κατάλυμα, γι' Αὐτόν. Πετρῶσαν οἱ καρδιές. Φιλοξενεῖται σέ μιά φτωχική Φάτνη τῆς Βηθλεέμ καί θερμαίνεται ἀπό τά χνότα τῶν ἀλόγων ζώων. Καί δυστυχῶς ἔχουνε περάσει πάνω ἀπό δυό χιλιάδες χρόνια καί ὁ μακρόθυμος συνεχίζει νά ἔρχεται καί νά κρούει τή θύρα τῆς ψυχῆς μας καί οἱ περισσότεροι ἀπό μᾶς, συνεχίζουμε νά κλείνουμε τή θύρα στήν ἀγάπη Του, μέ ἀποτέλεσμα νά ὀδεύουμε ὁλοταχῶς πρός τήν ἄβυσσον τῆς αἰώνιας Ὀδύνης.
Ζοῦμε χωρίς ἀγάπη, μακρυά Του στήν παγωνιά τῆς ἐρημιᾶς. Ἔχουμε μετουσιώσει τόν Παράδεισο, πού μᾶς χάρισεν ὁ Θεός, σέ χοιροστάσι, γι' αὐτό εἶναι πικρό καί τό νερό πού πίνουμε καί τό ψωμί ,πού τρῶμε «ἄρτος ὀδύνης».Ὅμως ἡ Χάρις Του δέν μᾶς ἐγκαταλείπει
Σήμερον καί πάλιν στή Βηλεέμ γεννᾶται. «Χίλιες φορές ὅμως καί ἄν γεννήθηκε στή Βηθλεέμ ὁ Χριστός», λέγει ὁ Ἅγιος Φραγκῖσκος, «μέσα σου ἄν δέν γεννήθηκε εἶσαι γιά πάντα χαμένος».
Καιρός εἶναι νά ἀφήσουμε τούς ἁπλοϊκούς συλλογισμούς τῆς πεπερασμένης λογικῆς μας.Νά ἀφήσουμε τή μωρία τῶν ἀνθρώπων καί τήν ἀλαζονία τοῦ βίου.
Καιρός νά μᾶς ὁδηγήσῃ ἡ πίστις νά ζήσουμε τό Μέγα Μυστηριο τῆς Οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ. Νά δεχθοῦμε τήν πρόσκλησι τῆς Ἀγάπης Του καί νά ἀκολουθήσουμε τό δρόμο τῆς ἀληθινῆς ζωῆς, πού χάραξε Ἐκεῖνος μέ τή συγκατάβασί Του.
Τοῦ ἀνήκει σιωπηλή λατρευτική προσκύνησις. Εἶναι καιρός νά ἀνοίξουμε τήν καρδιά μας στόν Κύριον τῆς δόξης καί μέσα ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς μας, νά Τοῦ προσφέρουμε τήν « ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ» λατρεία μας. Εἶναι καιρός νά γίνῃ ἡ Ψυχή μας εὐτρεπισμένο Σπήλαιο νά γεννηθῇ μέσα μας καί νά βασιλεύσῃ ὁ Κύριος. Καί καλόν εἶναι , πρίν νά εἶναι ἀργά, νά καταλάβουν οἱ πεπωρωμένοι ἄπιστοι ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά ἀνατρέψῃ τήν προαιώνια Βουλή τοῦ Θεοῦ καί ὅτι ὁ Χριστός
«ἐξῆλθεν νικῶν καί ἵνα νικήσῃ»
Αὐτός καί μόνον Αὐτός εἶναι
ὁ Αἰώνιος Νικητής ,ὁ Θριαβευτής
καί ὅτι ἔρχεται ταχύ νά ἀποδώσῃ
στόν καθένα ἀνάλογα μέ τά ἔργα του.