ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΙΑ ΜΟΝΟΙ...

 

 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ(Immanu EL),O ΘΕΟΣ  ΕΙΝΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ.

 

Ὀκτακόσια χρόνια πρίν, ὁ Εὐαγγελιστής Προφήτης Ἡσαῒας, προεξαγγέλλει τόν Ἐρχομό Του:« Ἰδού ἡ Παρθένος ἐν γαστρί ἕξει, καί τέξεται Υἱόν, καί καλέσουσι τό ὄνομα αὐτοῦ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ(Ἡσ. ζ΄14), «ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός»(Ματθ. α 23).

Ο στοργικός Πατέρας εὐσπλαγχνίζεται τά πλάσματά Του καί πργαματοποιεῖ τήν προαιώνιον Βουλήν Του. Ἀπό ἄπειρη ἀγάπη τόν Μονογενῆ Του Υἱόν ἔδωκεν «ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς Αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωήν αἰώνιον(Ἰωάν. γ΄ 16).

«Ἐπειδή ἐμεῖς, ἀπό κακή προαίρεσι, δέν μπορούσαμε νά ἀνέβουμε ἄ ν ω , κατέβηκε Ἐκεῖνος κ ά τ ω. Ἐπειδή ἐμεῖς δέν προρούσαμε μόνοι μας, χωρίς τή Χάρι Του, νά γίνουμε θεοί, ἔ γ ι ν ε  Ἐ κ ε ῖ ν ο ς  ἄ ν θ ρ ω π ο ς», λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Καί πραγματικά: «Παιδίον ἐγενήθη  ἡμῖν, υἱός καί ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχή ἐγενήθη ἐπί τοῦ ὤμου αὐτοῦ, καί καλεῖται τό ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος, θαυμαστός σύμβουλος, Θεός ἰσχυρός Ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατήρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος·... Μεγάλη ἡ ἀρχή αὐτοῦ, καί τῆς εἰρήνης αὐτοῦ οὐκ ἔστιν ὅριον»(Ἡσ. θ΄ 6-7) «καί τῆς Βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος»(Λουκ. α΄33). Ἡ προαιώνιος Βουλή τοῦ Θεοῦ (Πρωτευαγγέλιον),  «Τό χρόνοις αἰωνίοις σεσιγημένον Μυστήριον»(Γενέσ. γ΄15. Ρωμ. ιδ 24) , «τό  ἀποκεκρυμμένον ἀπό τῶν αἰώνων ἐν τῷ Θεῷ» (Ἐφεσ.γ΄9), ἀποκαλύπτεται σήμερον.

 «Ὅταν ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου ἐξαπέστειλεν  ὁ Θεός τόν υἱόν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπό νόμον, ἵνα τούς ὑπό νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τήν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν»(Γαλατ. δ΄4-5).

«Μέγα καί παράδοξον θαῦμα τετέλεσται σήμερον! Παρθένος τίκτει, καί μήτρα ου φθείρεται· ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ σαρκοῦται καί ἀπό τόν Πατέρα δέν χωρίζεται. Ἄγγελοι μετα τῶν Ποιμένων δοξάζουν τόν Θεόν, για τήν ἄπειρη εὐσπλαγχνίαν του, γιά τήν ἀνέκφραστη συγκατάβασί Του καί μεῖς μαζί τους δοξολογοῦμε τόν Θεόν καί κραυγάζουμε :Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καί ἐπί γῆς εἰρήνη».

Ἀκούσατε λαοί: «Θεός τό τεχθέν, ἡ δέ Μήτηρ Παρθένος. Τί μεῖζον ἄλλο καινόν εἶδεν ἡ κτίσις;»

Μέγα τό Μυστήριον τῆς Οἰκονομίας Σου , Κύριε !

Ξένον καί παράδοξον, ὑπέρ λόγον καί ἔννοιαν! Ὑπέρλογον. Δέν τό χωράει ὁ νοῦς μας. Προσεγγίζεται μόνον μέ τόν πυρῆνα τῆς ψυχῆς, μέ τήν ὀρθόδοξον Πίστιν.

«Πάντα τά ἔθνη, δεῦτε προσκυνήσωμεν τό Θεῖον Βρέφος τῆς Βηθλεέμ, πού γιεννιέται, για νά σώσῃ τάς ψυχάς  ἡμῶν».

Ἀνεξερεύνητο,  ἀνεξιχνίαστο  καί παράδοξον εἶναι τοῦτο  τό μέγα τῆς ἐνανθρωπήσεως Μυστήριον. Ὁ Θεός φανερώνεται «ἐν σαρκί». Μᾶς εὐσπλαγχνίζεται. Ἔρχεται κοντά μας, νά βασιλεύσῃ στήν καρδιά μας καί οἱ δικοί Του δέν Τόν δέχονται. ΣΤΗΝ   ΒΗΘΛΕΕΜ  βρίσκεται  κατάλυμα γι᾿ Αὐτόν(Λουκ. β΄7.Ἰωάν. α΄11). Καί καταδέχεται Ο ΛΥΤΡΩΤΗΣ, Ο ΠΑΝΤΩΝ ΕΠΕΚΕΙΝΑ, Ο ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΠΛΗΡῼΝ, Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΩΝ ΟΛΩΝ. Ο ΚΤΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΩΝ,Ο  ΕΧΩΝ ΘΡΟΝΟΝ ΟΥΡΑΝΟΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΟΔΙΟΝ ΤΗΝ ΓΗΝ καταδέχεται, γιά μᾶς, καί γίνεται ταπεινός ἄνθρωπος γιεννιέται μέσα σέ ἕνα παγωμένο Σπήλαιον, ἀνακλίνεται σέ μιά φτωχική Φάτνη καί θερμαίνεται ἀπό τά χνῶτα τῶν ἀλόγων ζώων, Ο ΚΥΡΙΟΣ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ! ...

«Ἐμπρός, λοιπόν, πάντες λαοί, μέ πίστι θερμή..., δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός, ἡ προσδοκία τῶν Ἐθνῶν, ἡ λαχτάρα τῆς ψυχῆς μας. Ἄς ἀκολουθήσωμεν, λοιπόν, ὅπου ὁδεύει ὁ Ἀστήρ, μαζί μέ τούς Μάγους, τούς Βασιλεῖς τῆς Ἀνατολῆς. Ἄγγελοι ὑμνοῦν ἐκεῖ τόν Βασιλέα, ἀκατάπαυστα. Ἐκεῖ πού οἱ Ποιμένες ζουν εἰς τούς ἀγρούς καί ἀγραυλοῦσιν ᾠδήν ἐπάξιον, ὕμνον ἀντάξιον τοῦ τεχθέντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, Δόξα ἐν ὑψίστοις λέγοντες, εἰς Τόν, σήμερον,  εἰς τό Σπήλαιον, Τεχθέντα ἐκ τῆς Παρθένου καί Θεοτόκου, ἐν Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας»

«Τί θαυμάζεις Μαριάμ; Τί ἐκθαμβεῖσαι, μέ τό ὑπέρλογον θαῦμα, πού  ἐπιτελεῖται διά σοῦ; Τί ἐκπλήττεσαι, μέ τό γεγονός, πού τελεσιουργεῖται διά σοῦ;  μέ τήν ἐκ Σοῦ καί ἐκ Πνεύματος Ἁγίου Γέννησι τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ; Ἐκπλήττομαι καί θαυμάζω, διότι ἄχρονον Υἱόν, ἐγέννησα ἐν χρόνῳ, λέγει, χωρίς νά διδαχθῶ τοῦ τικτομένου τήν σύλληψιν. Ἄνανδρός εἰμι, καί πῶς τέξω υἱόν; Ἄσπορον γονήν, ἄσπαρτον, αὐτοφυή γονήν, νεογνόν ποιός ἔχει δῆ; Τό γεγονός αὐτό πράγματι ξεπερνάει τή νοητική μας ἱκανότητα, δέν τό χωράει ὁ  νοῦς μας. ἀλλά πιστεύομεν ὅτι ὅπου θέλει ὁ Θεός, νικᾶται  φύσεως τάξις, ὅπως ἔχει γραφεῖ.  Εἶναι γεγονός, ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΤΕΧΘΗ ΕΚ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ, ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΤΗΣ ΙΟΥΔΑΙΑΣ ».

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος λέγει ὅτι ἄν θελήσωμε νά ἐρευνήσωμεν τά Μυστήρια τοῦ Θεοῦ Θά τρελλαθοῦμε: «Μυστήρια Θεοῦ ἐρευνῶντες παραπληκτήσωμεν».

 

«Ὁ ἀχώρητος παντί(εἰς τό Σύμπαν), πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί(εἰς τήν Μήτραν τῆς Παρθένου); Ὁ  καθήμενος  εἰς τούς κόλπους τοῦ Πατρός, πῶς  ἐκάθισεν εἰς τές ἀγκάλες τῆς Μητρός; πάντως εἶναι γεγονός ὅτι ὅπως ἐγνώριζε, ὅπως ἠθέλησε καί ὅπως ηὐδόκησεν (ὅπως δέχθηκε ὁ ἴδιος μέ εὐχαρίστησιν). Διότι ὁ  ὤν ἄσαρκος, μέ τή θέλησί Του ἐσαρκώθη·  καί ἔγινε πράγματι ὁ Ὤν Θεός, ἔγινε ὅτι δέν ἦτο, ἔγινε ἄνθρωπος γιά χάρι μας. Καί χωρίς  νά παύσῃ νά εἶναι Θεός, Ὤν Θεός μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος, προσέλαβε δηλαδή τήν ἀνθρώπινη φύσι, ὁ Τέλειος Θεός ἔγινε καί τέλειος ἀνθρωπος. Διπλοῦς (Θεός καί ἄνθρωπος) ἐτέχθη. Ὁ Γλυκύς καί πρᾷος Ἰησοῦς, ἐταπεινώθη θέλων νά ἀναπληρώσῃ τόν ἄνω κόσμον, θέλων νά μᾶς ἐπανεισάγῃ εἰς τόν Παράδεισον»(Τά καθίσματα τῆς Ἑορτῆς, σέ νεοελλ. Ἀπόδοσι).

Δέν εἴμαστε πιά μόνοι. Εἶναι μαζί μας ὁ Θεός. Δέν ἔχουμε νά φοβηθοῦμε τίποτε, καί Κανέναν. Διότι  Ο ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, IMMANU EL εἶναι μαζί μας, Misgav lanu(ΤΟ  ΦΡΟΥΡΙΟΝ ΜΑΣ) ὁ Γλυκύς Ἰησοῦς, ὁ προσωπικός μας Σωτήρας καί ΛΥΤΡΩΤΗΣ τοῦ Σύμπαντος κόσμου! «Γνῶτε ἔθνη καί ἡττᾶσθε, ὅτι μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός» ( Ἡσ. 8,9-10).

«Ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην, σᾶς ἀναγγέλλω χαρμόσυνον εἴδησιν, πού θά προκαλεσῃ σέ σᾶς καί σέ ὅλον τόν λαόν τοῦ Θεοῦ ἀπερίγραπτη χαρά. Σᾶς ἀναγγέλλω τή ΧΑΡΑ, ὅτι σήμερον γεννᾶται ἐκ τῆς Παρθένου  στήν πόλιν τοῦ Δαβίδ, ὁ ΣΩΤΗΡ καί Αὐτός εἶναι ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, Ὁ ΙΗΣΟΥΣ, ὁ Κύριος» (Λουκ.β΄10-11). «Αὐτός καί μόνον Αὐτός σώζει καί σώσει τόν λαόν αὐτοῦ ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν» (Ματθ. α΄21). Ποιός μπορεῖ νά ἐκφράσῃ τά ἀνέκφραστα; Ποιός μπορεῖ νά περιγράψῃ ἀπερίγραπτα; Ποιός μπορεῖ να λαλήσῃ « ἄρρητα ῥήματα, ἅ οὐκ  ἐξόν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι»(Β΄Κορινθ. ιβ΄4);

Μόνον ὁ Θεός μπορεῖ νά διώξῃ τά ἐμπόδια καί νά ἀνοίξῃ τήν καρδιά μας καί νά  φωτίσῃ τήν διάνοιάν μας, ὥστε νά κατανοήσωμεν τήν ἄφατον αὐτοῦ συγκατάβασιν καί νά χαροῦμε τή Χαρά τῆς ἐνανθρωπήσεώς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ, πού ἔρχεται ταπεινά, ἀθόρυβα κοντά μας, νά μᾶς ἀνασύρῃ ἀπό τήν «ἰλύν βυθοῦ», εἰς τήν ὁποίαν ἔχουμε ἐμπαγῆ, καί νά μᾶς ὁδηγήσῃ εἰς τόπον ἀναψυχῆς, «ἐπί ζωῆς πηγάς ὑδάτων»(Ἀποκ. ζ΄17). Ἔρχεται ὁ Λυτρωτής νά μᾶς ἐλευθερώσῃ ἀπό τά δεινά, πού σωρεύει στήν ψυχή καί τή ζωή μας ἡ ἁμαρτία.

 

«Εὐφραίνεσθε Δίκαιοι· οὐρανοί ἁγαλιᾶσθε· σκιρτήσατε τά ὄρη, ΧΡΙΣΤΟΥ  γεννηθέντος· Παρθένος καθέζεται, τά Χερουβίμ μιμουμένη, βαστάζουσα ἐν κόλποις, ΘΕΟΝ ΛΟΓΟΝ σαρκωθέντα. Ποιμένες τόν τεχθέντα δοξάζουσι. Μάγοι εἰς τόν Δεσπότην δῶρα προσφέρουσιν. Ἄγγελοι ἀνυμνοῦντες λέγουσιν· Ἀκατάλυπτε Κύριε, δόξα Σοι» (Τροπάριον).

 

Ὀ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης  ἀναφέρει ὅτι «οἱ δικοί Του δέν Τόν δέχθηκαν. «Ὅσοι ὅμως Τό δέχθηκαν καί πίστευσαν εἰς τό Ὄνομά Του, πίστευσαν ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ Ἀληθινός Μεσσίας, εἰς αὐτούς ἔδωκε τήν ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέθλιά»( Ἰωάν. α΄ 11-12).

Τί περιμένουμε, λοιπόν; ἔφθασε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου. Ἔφθασε ὁ καιρός νά ἀνοίξουμε τήν καρδιά μας εἰς τόν ΧΡΙΣΤΟΝ, νά γεννηθῇ μέσα μας ὁ Χριστός, νά Βασιλεύσῃ ἐντός μας. Διότι ὅπως λέγει ποιητής· «Χίλιες φορές καί ἄν γεννήθηκε στή Βηθλεέμ ὁ Χριστός, μέσα σου ἄν δέν γεννήθηκε, εἶσαι γιά πάντα χαμένος».

Πῶς ὅμως εἶναι δυνατόν νά γεννηθῇ μέσα μας ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ; Μόνον ἕνας τρόπος ὐπάρχει: α) Νά πιστεύσουμε θερμά εἰς Αὐτόν, πού εἶναι χαρά μας καί ἡ εἰρήνη μας, ἡ μόνη μας παρηγοριά, ἡ μόνη μας ἐλπίδα, τό Φρούριόν μας, τό Μόνον ἀσφαλές καταφύγιον. Καί β) Νά ἀνοίξουμε διά τῆς Πίστεως τήν καρδιά μας εἰς τόν Χριστόν, νά ἀγκολπωθοῦμε Εὐαγγέλιον τῆς Ἀγάπης Του καί νά τό κάνουμε «πρᾶξι» εἰς τήν καθημερινήν μας ζωήν.  Δέν Zητεῖ τίποτε ὁ Κύριος, γιά τόν ἑαυτόν Του. Θέλει τήν σωτηρία μας, νά ἀκολουθήσωμεν τήν ὁ Ὁδόν τῆς Ζωῆς, τήν Ὁδόν τῆς ΑΓΑΠΗΣ.

Ὁ ἐθνικός μας Ποιητής, ὁ Κωστής Παλαμᾶς λέγει: 

«Ὁ Χριστός νά καίγονται γυρεύει γι᾿ Αὐτόν

                                              καρδιές ὄχι κεριά.

Καί μέ σταυρούς   κανείς  δέν Τόν λατρεύει

                                   καί γονατίσματα βαρειά.

Γιατί  λατρεύει τό Χριστό   ὅποιος δίνει γιά

                                        τόν  πλησίον τήν ζωήν,

Ὅποιος  τήν  ἀδικίαν  κεραυνώνει  καί   ἁγνό

                                               τό μέτωπο κρατεῖ,

Κι᾿  ἔχει  Θεό τήν Καλωσύνην μόνη, κι᾿   ἔχει

                                                  Θεό τήν  ἀρετή».                                  

Καί εἶναι καιρός, ἔλθουμε εἰς τήν Βηθλεέμ, μέ Ὁδηγό τόν Ἀστέρα καί συνοδοιπόρους τούς Μάγους καί νά προσφέρουμε εἰς τόν Λυτρωτήν σιωπηλήν, λατρευτικήν προσκύνησιν. Νά εἰσέλθουμε εἰς τό Σπήλαιον νά προσκυνήσουμε μέ τήν καρδιά μας τό ΘΕΙΟΝ ΒΡΕΦΟΣ καί ἀντί ἄλλων δώρων, νά ἀφήσουμε εἰς τά πόδια Του τά βάσανά μας, τόν πόνον μας, τίς ἁμαρτίες μας καί τήν ὑπόσχεσιν ὅτι, μέ τή Χάρι Του, θά ἐπιστρέψουμε στή ζωή, «δι᾿ ἄλλης Ὁδοῦ», μέ ἄλλον, νέον τρόπον ζωῆς, «ὡς ἐν Χριστῷ καινή  κτίσις», αἰνοῦντες, ὑμνοῦντες καί δοξολογοῦντες Αὐτόν, τόν Ἀληθινόν Θεόν, καί σωτῆρα τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν , εἰς πάντας τούς αἰῶνας.

«Διέλθωμεν  δή ἕως Βηθλεέμ καί  ἴδωμεν τό ρῆμα τοῦτο τό γεγονός, ὅ ὁ Κύριος ἐγνώρισεν ὑμῖν». Ὅλα μᾶς ὁδηγοῦν πρός τά ἐκεῖ, στήν ἀστείρευτη τῆς Ἀγάπης Πηγή.  ΣΤΗΝ ΒΗΘΛΕΕΜ, λέγει ὁ ποιητής,

«ἡ ΑΓΑΠΗ ἀντάλλαξε ἀσπασμό, μέ τήν ΤΑΠΕΙΝΟΣΥΝΗ. Ὤ ἐμεῖς κακόμοιροι θνητοί, πού δίχως καλωσύνη, πλανιώμαστε στῆς ἐρημιᾶς τἄχαρα μονοπάτια, ἄν ξέραμε πώς τόσο ἁπλά ἡ ἈΓΑΠΗ κατοικεῖ, καί πῶς μιά Φάτνη ταπεινή διαλέγει, γιά γείρει, στή ΒΗΘΛΕΕΜ θά στρέφαμε στοχαστικά τά μάτια καί στεθερά θά φέρναμε τό Βήμα πρός τά ἐκεῖ».

Ἐμπρός, λοιπόν, ἀγαπητά μου Παιδιά, ἀκολουθήσωμεν πιστά ἔνθα ὁδεύει ὁ Ἀστήρ. Καιρός λοιπόν, νά προσκυνήσωμεν τόν Χριστόν μέ τήν καρδιά μας, πρίν τελικά χαθοῦμε...

 

 

Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΜΕΣΣΙΑΣ.

 Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΜΕΣΣΙΑΣ.

Ἀγαπητά μου Παιδιά,

Μέ χαρά σᾶς ἀνακοινώνω ὅτι μέ τή Χάρι τοῦ Θεοῦ, κυκλοφόρησε τό καινούργιο μου βιβλίο μέ θέμα: Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΜΕΣΣΙΑΣ.

Εὐχαριστῶ τόν Κύριο, πού μέ ἀξίωσε νά ἐκδόσω καί αὐτό τό βιβλίο πρός δόξαν Θεοῦ καί πρός ἀνακούφισιν καί στηριγμόν ὅλων μας. Σᾶς παρακαλῶ νά εὔχεσθε νά μέ ἀξιώσῃ ὁ Γλυκύς καί πρᾷος Ἱησοῦς, νά μπορέσω,ὥστε σύντομα νά κυκλοφορήσῃ καί τό ὑπό ἔκδοσιν καινούργιο Βιβλίον μέ τόν τίτλον: «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ , Ο ΠΑΝΣΟΦΟΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΗΣ». Ἐπίσης Ὁλόψυχα σᾶς εὔχομαι ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ! Καί ΕὙΛΟΓΗΜΕΝΟ ΤΟ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ 2026! 

                                             Μέ άγάπην Χριστοῦ

                                                  π. ΣΤΕΦΑΝΟΣ

Εὐχαριστῶ ἐπίσης θερμά καί τόν Ἐλλογιμώτατον Καθηγητήν  καί πολύαγαπητον μου κ.Χρῆστον Κουτσούμπαν, πού μελέτησε  καί αὐτό τό βιβλίον μου καί μέ συγκίνησε βαθειά μέ τό κάτωθι σχόλιόν του: 

Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΜΕΣΣΙΑΣ.

«Σεβάσμιε  Πατέρα,

Τό βιβλίο σας «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, ὁ Ἀληθινός Μεσσίας» ἀνοίγει σάν πνευματική πύλη σέ ἕναν κόσμο ὄπου ὁ Λόγος του Θεοῦ βαδίζει ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους.

Ἀποτελεῖ θερμή ὁμολογία Πίστης πρός τόν Μονογενῆ Υἱόν καί Σωτήρα, τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ὁ ὁποῖος καταδέχτηκε νά ἐνδυθῆ τήν ἀνθρώπινη φύση, γιά νά τήν ὑψώσει μέχρι τά οὐράνια.

Μέ γλῶσσα πού  πηγάζει ἀπό τό ἄρωμα τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς Παράδοσης, τό ἔργο αὐτό, ἀκολουθεῖ τό ἱερόν Ὁδοιπορικόν τοῦ Χριστοῦ πάνω στή γῆ, μέ τήν πραότητα τῆς διδασκαλίας  Του, μέσα ἀπό μαρτυρίες, πού λάμπουν σάν ἀστέρες καί ἀπό λόγους, πού ζυμώθηκαν, μέ τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἀναδεικνύοντας τόν Χριστό, ὡς τόν αἰώνιον Λόγον.

Σέ ἕναν κόσμο, πού παραπαίει ἀνάμεσα στή σύγχυση καί τήν ἀπώλεια τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς, μέ ταραχές, πολέμους, διακρίσεις καί πνευματικό σκοτάδι, τό βιβλίο σας ἀντικρύζει στοχαστικά τόν συγχρονον ἄνθρωπον. Μέσα ἀπό συμβολισμούς, πού ἀντλοῦνται ἀπό τήν παράδοσι τῆς Ἐκκλησίας, ὑπογραμμίζει τήν ἱερότητα τοῦ ἀνθρώπου, τόν θεσμό τῆς Οἰκογένειας, πού δοκιμάζεται, τήν ἀξία τῆς ἀγάπης καί τῆς συμφιλίωσης τῶν ἀνθρώπων, τῆς εἰρήνης μεταξύ τῶν λαῶν, πού σήμερα μοιάζει νά εἶναι τόσο μακρυνή. Μέ λόγο ἀπαλό, σάν προσευχή, προβάλλει τόν Χριστό, ὡς τό μόνον στήριγμα, πού μπορεῖ νά συγκρατήση τόν ἄνθρωπον, μέσα στήν ἀστάθεια τοῦ σημερινοῦ κόσμου. Τό βιβλίο αὐτό δέν διδάσκει μόνον θεωρητικές ἀλήθειες, ἀλλά προσκαλεῖ τόν ἄνθρωπον, νά εἰσέλθη στήν Ὁδό τοῦ Χριστοῦ, ὅπου ὁ πόνος μεταμορφώνεται σέ δύναμη, ἡ δοκιμασία σέ ἐλπίδα καί αἰσιοδοξία καί τό σκοτάδι σέ ἄκτιστο Φῶς.

Σεβάσμιε Πατέρα

Ὁ Κύριος νά σᾶς χαρίζει ὑγεία, δύναμι καί ἔμπνευσι, ὥστε νά συνεχίσετε τό σημαντικό Ποιμαντικό καί συγγραφικό σας ἔργο.

Χρῆστος  Κουτσούμπας

Φυσικός Μed. PhD.

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

 

 

ΜΙΑ ΚΑΛΛΙΚΕΛΑΔΟΣ ΑΗΔΩΝ

 

Εἰς τας Ἐρήμους τῶν μεγάλων Πόλεων

 Αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκην, μέσα ἀπό τά ἐσώτατα βάθη τῆς ψυχῆς μου, νά εὐχαριστήσω, τόν διάσημον ὀρθόδοξον  Ἕλληνα Τραγουδιστήν, τόν εὐλαβέστατον κ. ΝΙΚΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΝ, τό Καλλικέλαδον αὐτό  ἀηδόνι, πού πράγματι  κελαηδεῖ ὡραῖα, μέσα στάς ἐρήμους τῶν μεγάλων Πόλεων καί εὐφραίνει τήν ψυχή μας. Τόν εὐχαριστῶ καί τόν συγχαίρω καί διά τήν θερμήν Ὁμολογίαν Πίστεώς του εἰς τόν Χριστόν, τήν ὁποίαν ὄχι μόνον ὁμολογεῖ, ἀλλά καί βιώνει, ζῆ τήν ΧΑΡΑΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ εἰς τήν ζωήν του, καί μέ κάθε λόγο του ἀ κ τ ι ν ο β ο λ ε ῖ καί σέ μᾶς ἐνέργειαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια, ὅπως τήν βιώνει ὁ ἀγαπητός, σέ ὅλους μας, Τραγουδιστής. Πραγματικά ὁ Κύριος ἡμῶν Ἱησοῦς Χριστός «Χθές καί σήμερον ὁ Αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας»(Ἑβρ. ιγ΄8), εἶναι μαζί μας, μᾶς ἐμπνέει καί μᾶς ζωοποιεῖ.

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ εἶναι ἡ ζωή μας καί ἡ εἰρήνη μας, ἡ μόνη μας παρηγοριά, ἡ μόνη μας ἐλπίδα,τό Φρούριόν μας, τό Μόνον ἀσφαλές καταφύγιον.

Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ εἶναι τό «Πᾶν», γιά μᾶς. Εἷναι ἡ Ὁδός καί ἡ ἀλήθεια, ἡ Ἀνάστασις καί ἡ ζωή, τό Φῶς καί ἡ εἰρήνη τοῦ κόσμου. Αὐτός εἶναι ὁ ΩΝ, ἡ αἰωνία ὕπαρξις καί χάρις εἰς τήν Ἰδική Του Παρουσίαν ὑπάρχομεν. Χωρίς Αὐτόν «Οὐ δυνάμεθα ποιεῖν ΟΥΔΕΝ». Ὑπάρχομεν ἐπειδή Αὐτός βασιλεύει εἰς τήν καρδιά μας. Καιρός νά συνειδητοποιήσωμεν ὅλοι ὅτι Χωρίς Αὐτόν ὑπάρχει  μόνον  ἡ Ἄβυσσος τῆς αἰώνιας Ὀδύνης. Καί εἶναι καιρός, νά ἀνοίξουμε τήν καρδιά μας εἰς τόν Χριστόν, νά ἐγκολπωθοῦμε τό Εὐαγγέλιον τῆς ἀγάπης Του καί νά τό κάνουμε «Πρᾶξι», εἰς τήν καθημερινή μας ζωήν. Εἶναι καιρός, νά συνειδητοποιήσωμεν ὅτι ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ εἶναι τό Ὑπέρτατον Ἀγαθόν τό (Bene Supremo) καί ὁ Ἄξων τῆς Παγκοσμίου Ἱστορίας.

Πιστεύω δέ ὅτι αὐτό εἶναι  καί τό Βασικώτερο Μήνυμα τῆς Ἐκκλησίας μας σήμερα, πρός ὅλους καί κυρίως πρός τούς Νέους: ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ.  Αὐτό τό Μήνυμα κελαηδεῖ καί ἐκλεκτός μας τραγουδιστής σήμερα: Νά ἀνοίξουμε τήν καρδιά μας  στόν  Χριστόν καί νά χαροῦμε τήν Χαράν τῆς ζωντανῆς Του Παρουσίας στή ζωή μας. Πρέπει δέ νά καταλάβουμε καλά, ὅτι Χωρίς τόν Χριστόν ἡ ζωή μας εἶναι ἄδεια, κενή, χωρίς νόημα, χωρίς Ἀγάπη, χωρίς περιεχόμενον. Ἀρχή καί τέλος τῶν πάντων εἶναι ὁ Χριστός. Ὀρθῶς ὁ Ἔγελος(Hegel) ὁ Γερμανός φιλόσοφος τοῦ ἀντικειμενικοῦ καί ἱστορικοῦ Ἰδεαλισμοῦ λέγει ὅτι: «Ὅλη ἡ Ἱστορία κατευθύνεται πρός τόν Χριστόν καί ἔρχεται πρός Αὐτόν. Ἡ Ἐμφάνισις τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ τόν Ἄξονα τῆς Παγκοσμίου Ἱστορίας»(Alle Geschichte geht zu Christus und kommt vom ihm her; Die Erscheinung des Gottessohnes ist die Achse der Weltgeschichte). Eἶναι καιρός, μιμούμενοι, τό καλλικέλαδο  ἀηδόνι, τόν ἀγαπημένο μας Τραγουστή, τόν Νίκο Οἰκονομόπουλον, νά ἀρχίσουμε καί νά ζοῦμε τήν Χαράν τῆς εὐλογημένης Παρουσίας Του  Χριστοῦ, ἐντός μας, καί νά Τόν  λατρεύωμεν, ὑμνοῦντες καί εὐλογοῦντες, Αὐτόν, τόν ἀληθινόν ἡμῶν Θεόν εἰς πάντας τούς αἰῶνας. ΑΜΗΝ.

Παρακαλῶ νά κάνετε κλίκ στό κάτωθι Link καί ἀκούσετε  τόν κ. Οικονομόπουλον.

https://youtu.be/GxuAbjJoFfo?si=u4MGpoOcqcvWe5zQ

ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, ΙΝΑ ΣΩΣῌ ὍΝ ΕΠΛΑΣΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ, ΩΣ Φ Ι Λ Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Σ

 

 Ο  ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ,ΔΙΑ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΕΙΑΝ, ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ ΩΦΘΗ

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι «ὁ Βασιλεύς τῶν οὐρανῶν, διά Φιλανθρωπίαν, ἐπί τῆς γῆς ὤφθη καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη», λέγει  ὁ ἱερός Δαμασκηνός. Ἔρχεται ταπεινά, ἀθόρυβα κοντά μας  καί δέν ἐντρέπεται νά μᾶς ἀποκαλεῖ, «ἀδελφούς Του». Φανερώνεται ἐν σαρκί ὁ Μονογενής Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, «ὁ δι᾿ οὗ τά πάντα ἐγένετο»(Ἰωάν. α΄ 1-3, 14. Α΄ Τιμοθ. γ΄16. Βρ.γ΄37-38). Ἔρχεται κοντά μας ὁ Εὔσπλαγχνος, γιά νά σπογγίσῃ τά δάκρυά μας, νά ἁπαλύνῃ τόν πόνο μας, νά καθαρίσῃ καί νά θεραπεύσῃ τά τραύματά μας, νά μᾶς ἀνασύρῃ ἀπό τήν «ἰλύν βυθοῦ», εἰς τήν ὁποίαν ἔχουμε ἐμπαγῆ, νά μᾶς στηρίξῃ εἰς τήν ζωήν,  νά μᾶς χαρίσῃ ζωήν καί ἀφθαρσίαν καί νά μᾶς ἐπανεισάγῃ εἰς τήν Πατρικήν Ἑστίαν. Διότι, πραγματικά, κανείς δέν μπορεῖ μόνος του νά ἔλθῃ πρός τόν Πατέρα, παρά μόνον δι᾿ Αὐτοῦ, τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ Ὁδός καί ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή. Καί οὐδείς ἔρχεται πρός τόν Πατέρα εἰ μή δι᾿ ἐμοῦ» λέγει ὁ Κύριος (Ἰωάν. ιδ΄6).

Διά τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, ἀποκαλύπτεται τό χρόνοις αἰωνίοις σεσιγημένον Μυστήριον, τό κεκρυμμένον ἀπό τῶν αἰώνων ἐν τῷ Θεῷ»(Ρωμ. ιδ΄24. Ἐφεσ. γ΄9). Τόσο πολύ ἀγάπησε ὁ Θεός τόν κόσμον ,ὥστε τόν Υἱόν αὐτοῦ τόν Μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὀ πιστεύων εἰς Αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωήν αἰώνιον»(Ἰωάν. γ΄16).

Μεγάλο εἶναι τό Μυστήριον τῆς Οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ. ΜΕΓΑ καί ἀνεξιχνίαστον, ὑπέρ λόγον καί ἔννοιαν, ξένον καί παράδοξον καί ὐπέρλογον, δέν τό Χωράει ὁ Νοῦς μας. Προσεγγίζεται μόνον μέ τόν πυρῆνα τῆς ψυχῆς, μέ τήν ὀρθόδοξον Πίστιν.

«Ἰδού ἔφθασε ὁ καιρός τῆς σωτηρίας ἡμῶν· ἑτοιμάσου,  στολίσου, καλλωπίσου Σπήλαιον, πλησιάζει ὁ καιρός, πού ἡ Παρθένος, ἡ μόνη  ἄμωμος, ἡ μόνη ἐν γυναιξίν εὐλογημένη καί καλή, θά γεννήσῃ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, τόν Υἱόν καί Λόγον τοῦ Θεοῦ. Βηθλεέμ, γῆ Ἰούδα, τέρπου καί ἀγάλλου, διότι ἀπό σένα ἀνατέλλει καί ἐμφανίζεται, ὡς ταπεινός ἄνθρωπος, ὁ Κύριος ἡμῶν. Ἀκούσατε ὄρη καί βουνοί καί τά περίχωρα τῆς Ἰουδαίας, ὅτι ἔρχεται ΧΡΙΣΤΟΣ, ἵνα σώσῃ ὅν ἔπλασεν ἄνθρωπον, ὡς ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΣ» (Προεόρτ.  Τροπ.).

Ὁ Εὐαγγελιστής Προφήτης προαναγγέλλει καί λέγει: « Ἰδού ἡ Παρθένος ἐν γαστρί ἕξει καί τέξεται υἱόν, καί καλέσουσι τό ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον  μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός»(Ματθ. α΄23. Ἡσ. ζ΄14).

Καί πραγματικά «Παιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν, υἱός, καί ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχή  ἐγενήθη ἐπί τοῦ ὤμου αὐτοῦ, καί καλεῖται τό ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης Βουλῆς ἄγγελος, θαυμαστός σύμβουλος, Θεός  ἰσχυρός, Ἐξουσιαστής, Ἄρχων εἰρήνης, πατήρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος· ... Μεγάλη ἡ ἀρχή αὐτοῦ, καί τῆς εἰρήνης αὐτοῦ οὐκ ἔστιν ὅριον»( Ἡσ. Θ΄6) «Καί τῆς Βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος»(Λουκ. α΄33). Ἔρχεται κοντά μας ὁ  Προσωπικός μας ΣΩΤΗΡΑΣ  καί ὁ  ΛΥΤΡΩΤΗΣ τοῦ Σύμπαντος Κόσμου:

«ΕΤΟΙΜΑΖΟΥ ΒΗΘΛΕΕΜ, ἄνοιξε σέ ὅλους μας ἡ Ἐδέμ, ὁ Παράδεισος τῆς τρυφῆς. Εὐτρεπίζου, καλλωπίσου, ΕἘΦΡΑΘΑ, διότι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, τό δένδρον τῆς ζωῆς, εἰς τό παγωμένον Σπήλαιον, ἐξήνθησεν ἐκ τῆς Παρθένου. Διότι καί ἐκείνης, τῆς κεχαριτωμένης, ἡ γαστήρ, ἐδείχθη Παράδεισος νοητός, εἰς τόν ὁποῖον ἐβλάστησεν τό Θεῖον Φυτόν(ὁ γλυκύς Ἰησοῦς, ὁ οὐράνιος ἄρτος) ἀπό τόν καρπόν του, ὅταν φάγωμεν θά ζήσωμεν καί δέν θά πεθάνομεν ὅπως πέθανε ὁ Ἀδάμ, ὅταν ἔφαγε τόν ἀπηγιορευμένον καρπόν. Ο ΧΡΙΣΤΟΣ  ΓΕΝΝΑΤΑΙ, γιά νά ἀναπλάσῃ καί ἀναστήσῃ τό πλᾶσμα του, τήν εἰκόνα Του ἡ ὁποία πρίν ἔπεσεν διά τῆς παρακοῆς» (Τροπ. τῆς Ἑορτῆς). Ἔφθασε ὁ καιρός τῆς ἐλεύσεως τοῦ Σωτῆρος καί δέν βρέθηκε, γι᾿ αὐτόν κατάλυμα στή Βηθλεέμ. Οἱ δικοί Του δέν Τόν δέχθηκαν. Ἑκεῖνος ὅμως, ὁ Εὔσπλαγχνος, ὁ ἔχων θρόνον Οὐρανόν καί ὑποπόδιον τήν γῆν, καταδέχεται  καί γεννᾶται εἰς ἕνα παγωμένον Σπήλαιον τῆς Βηθλεέμ καί ἀνακλίνεται σέ μιά πτωχική Φάτνη καί θερμαίνεται ἀπό τά χνῶτα τῶν ἀλόγων ζώων. Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, ὅμως «Χθές καί σήμερον ὁ Αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας», καί ΣΗΜΕΡΟΝ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΕΚ ΠΑΡΘΕΝΟΥ. Ἔρχεται κοντά μας, γιατί Θέλει νά γεννηθῇ  μέσα εἰς τήν ψυχή μας. Ἐμεῖς ὅμως ἔχουμε Ταπείνωσι καί καθαρή καρδιά, γεμᾶτη Καλωσύνη, γιά νά γεννηθῇ μέσα εἰς τήν Ψυχή μας ὁ Χριστός. Εἴμαστε ἕτοιμοι νά δεχθοῦμε τόν Βασιλέα τῶν Οὐρανῶν; Πιστεύουμε εἰς τόν Ἅγιον ὄνομά Του; Δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε ὅτι Μόνον «ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ σώσει καί σώζει τόν λαόν αὐτοῦ ἀπό τόν ἁμαρτιῶν αὐτῶν»(Ματθ. α΄21). Ο ΧΡΙΣΤΟΣ  καί μόνον Αὐτός εἶναι ἡ ζωή μας καί ἡ εἰρήνη μας, ἡ μόνη μας παρηγοριά, ἡ μόνη μας ἐλπίδα, τό Φρούριόν μας, τό μόνον ἀσφαλές καταφύγιον. Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ εἶναι τό «ΠΑΝ»,  γιά μᾶς. Ὅλοι καί ὅλα μᾶς ἐγκαταλείπουν, ΜΟΝΟΝ αὐτός δέν μᾶς ἐγκαταλείπει ποτέ. Μόνον Αὐτόν ἔχουμε  καί δέν θέλουμε νά ἔχουμε ἄλλον  εἰς τήν ζωήν μας βοηθόν. Ὁ Εὐαγγελιστής τῆς Ἀγάπης, ὁ υἱός τῆς βροντῆς, ὁ Ἰωάννης μᾶς πληροφορεῖ ὅτι ὅσοι Τόν δέχθηκαν στή καρδιά τους,  πίστευσαν εἰς τό Ὄνομά Του,  ἐνεκολπώθησαν τό Εὐαγγέλιον τῆς ἀγάπης Του καί τό ἔκαμαν «Πρᾶξιν», εἰς τήν καθημερινήν τους ζωήν, εἰς αὐτούς ἔδωκε τήν ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι»(Ἰωάν. α΄ 12). ΑΥΤΟΝ ΛΑΤΡΕΥΣΩΜΕΝ καί  ΑΥΤΟΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΩΜΕΝ.

 

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΖΩΗ ΜΑΣ

 

              

              Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΣ, ΕΙΝΑΙ «ΤΟ ΠΑΝ» ΓΙΑ ΜΑΣ.

Ὁ γλυκύς, ὁ ταπεινός καί πρᾷος Ιησοῦς Ἔρχεται καί εἶναι κοντά μας. Ὁ « Ἰησοῦς Χριστός, χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» (Ἑβρ. ιγ΄8), «σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου, αὐτός, πού κρατᾶ καί ἔχει στά Χέρια Του ὁλόκληρη τήν κτῆσιν. Σήμερον, ὅπως ἀκριβῶς κάθε βροτός(θνητός) σπαργανοῦται αὐτός, ὁ ὁποῖος κατά τήν ΟΥΣΙΑΝ δέν μπορεῖ να ψηλαφηθῇ, εἶναι  ἄψαυστος. Ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός, ὁ Πάνσοφος καί Παντοδύναμος δημιουργός  τοῦ Σύμπαντος, ὁ στερεώσας τούς οὐρανούς,  σήμερον ἀνακλίνεται σέ μιά πτωχική Φάτνη. Σήμερον ὁ ἐκ μαζῶν(Μαστῶν) γάλα τρέφεται, ΕΚΕΙΝΟΣ, πού ἔβρεξε εἰς τήν ἔρημον Μάννα καί ἔθρεψε τόν λαόν. Σήμερον Μάγους, προσκαλεῖται ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Σήμερον ὁ υἱός τῆς Παρθένου δέχεται τά δῶρα τῶν Μάγων. Τήν Γέννησίν Σου προσκυνοῦμεν Χριστέ, δεῖξε μας καί τά Θεῖα Σου Θεοφάνεια. Ἀξίωσέ μας νά ἑορτάσουμε καί τά θεῖα Σου Θεοφάνεια» (Δοξαστικό 9ης Ὥρας τῆς ἑορτῆς).

Γιά τόν Ἰησοῦν Χριστόν, τόν Υἱόν καί Λόγον τοῦ Θεοῦ, τόν Ἀληθινόν Μεσσίαν, δέν ὑπάρχει παρελθόν, Παρόν καί μέλλων, ΟΛΑ εἶναι ἕνα αἰώνιον Παρόν. ΣΗΜΕΡΟΝ τελεσιουργεῖται τό Μέγα  Μυστήριον τῆς Οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ, τό Μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου, Σήμερον κρεμᾶται ἐπί ξύλου, ΣΗΜΕΡΟΝ ΑΝΑΣΤΑΣ κλαταργεῖ τόν Θάνατον καί μᾶς Χαρίζει Ζωήν τήν αἰώνιον. Χθές καί σήμερον ὁ αὐτός, θά εἶναι δέ ὁ Ἴδιος καί εἰς τούς αἰῶνας. Ἔρχεται καί παραμένει κοντά μας, γλυκύς, πρᾷος καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ χθές καί σήμερον ὁ αὐτός, εἶναι ἀνάμεσά μας καί μέσα στήν καρδιά μας, «ὁ ἄνω τῷ Πατρί συγκαθήμενος καί ὧδε ἡμῖν ἀοράτως συνών». Μᾶς βεβαιώνει ὁ Ἴδιος, ὁ Ὁποῖος ἐνσαρκώνει τήν ΑΛΗΘΕΙΑ, ὅτι «οὗ γάρ εἰσι δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν»(Ματθ. ιη΄20). Καί πάλιν, μετά τήν Ἀνάστασίν Του, λέγει: Καί ἰδού ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Ἀμήν. Μᾶς βεβαιώνει ὅτι Θά εἶναι καί εἶναι ἀοράτως, ὁλοζώντανος παντοτινά  μαζί μας, Βασιλεύει στήν καρδιά μας.

ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ὅτι μετά τήν πτῶσι τῶν πρωτοπλάστων καί τόν Χωρισμόν τους ἀπό τόν Δημιουργόν τους, Τόν Πατέρα τῆς Στοργῆς, διά τῆς ΠΑΡΑΚΟΗΣ, ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ ἡ ἀνθρωπότης περιῆλθεν εἰς τήν ἐσχάτην ἀθλιότητα, «εἰς ᾏδου βυθόν» καί στενάζει κάτω ἀπό τόν σκληρόν ζυγόν τῆς ἁμαρτίας. Συγκύπτουσα ἡ ἀνθρωπότης καί μή δυναμένει ἀνακῦψαι εἰς τό παντελές, ὀδυνᾶται, καί μέ λαχτάρα ἀναζητεῖ καί περιμένει, τόν ΕΡΧΟΜΕΝΟΝ, «τήν προσδοκίαν τῶν Ἐθνῶν»(Γενέσ.49,10), ΤΟΝ ΛΥΤΡΩΤΗΝ. Μετά τήν πτῶσιν τῶν Πρωτοπλάστων, διά τῆς ΠΑΡΑΚΟΗΣ, κάθε ψυχή φλέγεται ἀπό τόν πόθον λυτρώσεως. Παγκόσμιος εἶναι ἡ ἀναζήτησις, τοῦ ἙΝΟΣ καί Μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄνθρωποι στενάζουν καί ἀναζητοῦν τόν προσωπικό τους ΣΩΤΗΡΑ, ΤΟΝ ΛΥΤΡΩΤΗΝ τοῦ σύμπαντος κόσμου. Καί ἡ ΑΝΑΖΗΤΗΣΙΣ αὐτή εὑρίσκει τήν ἐκπλήρωσί της εἰς τό Πρόσωπον τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μᾶς εὐσπλαγχνίζεται ὁ Πατέρας τῆς Στοργῆς καί ἐκπληρώνει τήν προαιώνιον Βουλήν Του.

«Εὐδοκίᾳ τοῦ Πατρός καί συνεργείᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», ΓΕΝΝΑΤΑΙ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, λαμβάνει δούλου μορφήν. «Ἐκένωσεν ἑαυτόν, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος καί σχήματι εὑρεθείς ὡς ἄνθρωπος, ἐταπείνωσεν ἑαυτόν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ Σταυροῦ»(Φιλιπ. β΄6-8). ΓΙΝΕΤΑΙ Τύπος καί Ὑπογραμμός, Ὑπόδειγμα, Ζωντανόν ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΥΠΑΚΟΗΣ εἰς τό Θέλημα τοῦ Πατρός, πρός ὅλους ἡμᾶς τούς ἀθλίους πεπτωκότας, «ἴνα ἐπακολουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ»(Α΄ Πέτρ. β΄21) καί, «ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς Αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωήν αἰώνιον»(Ἰωάν. γ΄ 15,16).

ΣΗΜΕΡΟΝ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΕΚ ΠΑΡΘΕΝΟΥ. Σήμερον χαρᾶς Εὐαγγέλια. Σήμερον ἔρχεται κοντά μας ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, πού εἶναι ὁ Ἁληθινός Μεσσίας, ὁ ΛΥΤΡΩΤΗΣ. Καί πραγματικά αὐτός καί Μόνον Αὐτός εἶναι ἡ ζωή μας  καί ἡ εἰρήνη μας, ἡ μόνη μας Παρηγοριά, ἡ μόνη μας ἐλπίδα, τό Φρούριόν μας τό Μόνον ἀσφαλές καταφύγιον. Εἶναι ὀ Ἐλευθερωτής καί ὁ Σωτήρ τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν. Ἀνέτειλε σέ μᾶς τό ἀληθινόν ΦΩΣ, πού φωτίζει κάθε ἄνθρωπον, πού ἔρχεται στόν κόσμον. Εἶναι ἡ Μόνη ΑΛΗΘΕΙΑ. Ἡ μόνη ΟΔΟΣ πρός τόν Πατέρα. Εἶναι ἡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ καί ἡ ΖΩΗ. Ἔρχεται «χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» καί «ἵσταται στήν πόρτα τῆς ψυχῆς τοῦ καθ᾿ ἑνός μας καί κρούει τήν Θύρα »καί κράζει: «υἱέ δός μοι σήν καρδίαν»,... καί μεῖς κωφοί καί ἄθλιοι κωφεύουμε καί δέν ἀκοῦμε τήν πιό γλυκειά καί ἀπό τό Μέλι Φωνή τῆς Ἀγάπης Του. Κι᾿ ἐμεῖς   δέν πιστεύουμε εἰς τό Πανάγιον ὄνομά Του καί δέν Τόν δεχόμεθα στήν καρδιά μας. Ἔρχεται στή Βηθλεέμ καί βρίσκει ὁλόκλειστες τίς Θύρες. Δέν βρίσκεται κατάλυμα γι᾿ Αὐτόν... Ὁ ἔχων Θρόνον Οὐρανόν καί ὑποπόδιον τήν γῆν γεννιέται σέ ἕνα παγωμένο Σπήλαιο καί ἀνακλίνεται σέ μιά πτωχική Φάτνη καί θερμαίνεται ἀπό τά χνῶτα τῶν ἀλόγων ζώων. Ἄφατη εἶναι ἡ Θεϊκή Του συγκατάβασις! Ὁ Ἰωάννης, ὁ Εὐαγγελιστής τῆς Ἀγάπης, λέγει ὅτι «εἰς τά ἴδια ἦλθε καί οἱ ἴδιοι αὐτόν οὐ παρέλαβον»(Ἰωάν. α΄11) Οἱ δικοί Του δέν Τόν δέχθηκαν. Καί τονίζει ὁ Ἰωάννης, ὅσοι ὅμως Τόν δέχθηκαν, ὡς Θεόν καί Σωτήρα καί πίστευσαν  καί πιστεύουν εἰς τό Ὄνομά Του, «ὁ Ἱησοῦς Χριστός  χθές καί σήμερον αὐτός»  εἰς αὐτούς, τούς πιστούς  καί ταπεινούς,  πού ἔχουν καθαρή καρδιά, γεμᾶτη Καλωσύνη, ἔδωκεν  καί δίδει τήν ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι»(Ἰωάν. α΄12). Εἷναι πικρή, ὀδυνηρή ἡ διαπίστωσις, νά ὑπάρχουν ἄνθρωποι, ψυχικά τυφλοί, πού μέ τή θέλησί τους, ὄχι μόνον δέν δέχονται, ἀλλά καί μισοῦν ΤΟ ΦΩΣ  καί δέν ἔρχονται πρός τό  ΦΩΣ καί παραμένουν κατάκοιτοι στή Χώρα καί τή σκιά τοῦ Θανάτου...

Πότε, ἐπί τέλους θά καταλάβουν οἱ δυστυχεῖς αὐτοί ἄνθρωποι τό μέγεθος τῆς Παραφροσύνης καί νά ἀνοίξουν τήν Καρδιά τους στόν ΧΡΙΣΤΟΝ, Τόν ἀληθινόν ΜΕΣΣΙΑΝ; Εἴμαστε δυστυχισμένοι ἀπό κακή μας Θέλησι. Πότε θά συνειδητοποιήσουμε ὅτι ὁ Χριστός ἦλθε καί ἔρχεται κοντά μας, γιά νά μᾶς ἀνασύρῃ ἀπό τήν «ἰλύν βυθοῦ»  καί νά μᾶς ὁδηγήσῃ εἰς τόπον ἀναψυχῆς, «ἐπί ζωῆς πηγάς ὑδάτων».

ΠΟΤΕ  θά δέν ἀνοίξουμε τήν καρδιά μας στόν ΧΡΙΣΤΟΝ, στόν προσωπικό μας Σωτήρα καί Λυτρωτήν τοῦ Σύμπαντος κόσμου; ΠΟΤΕ θά καταλάβουμε ὅτι «Χίλιες φορές κι᾿ ἄν γεννήθηκε ὁ Χριστός στή Βηθλεέμ, μέσα μας ἀν δέν γεννήθηκε εἴμαστε γιά πάντα χαμένοι»; Ὁ πιστός ποιητής βροντοφωνάζει σέ ὅλους μας ὅτι εἶναι καιρός νά καταλάβουμε τό μέγεθος τῆς θείας συγκαταβάσεως καί νά δεχθοῦμε τόν Κύριον καί ὅτι, ΣΤΗ ΒΗΘΛΕΕΜ ἀντάλλαξε ἀσπασμό ἡ ΑΓΑΠΗ μέ τήν ΤΑΠΕΙΝΟΣΥΝΗ.«Ὧ ἐμεῖς κακόμοιροι θνητοί, πού δίχως Καλωσύνη, πλανιώμαστε στῆς ἐρημιᾶς τἄχαρα μονοπάτια, ἄν ξέραμε πώς τόσο ἁπλά ἡ ἀγάπη κατοικεῖ καί πώς μιά φάτνη ταπεινή διαλέγει γιά νά γείρῃ, στή ΒΗΘΛΕΕΜ θά στρέφαμε στοχαστικά τά μάτια καί σταθερά θά στρέφαμε τό βλέμμα πρός τά  ἐκεῖ».

Ὁ Προφήτης Δαυῒδ ἀναφωνεῖ: «Υἱοί ἀνθρώπων, ἕως πότε βαρυκάρδιοι; ἵνατί ἀγαπᾶτε ματαιότητα καί ζητεῖτε ψεῦδος;»(Ψαλμ. δ΄3). Καί ἱερός Χρυσόστομος κραυγάζει : «Υἱοί ἀνθρώπων, ἕως πότε  παχυκάρδιοι, τῇ γῇ προσηλωμένοι, κακίαν διώκοντες, πονηρίαν μετιόντες, ταῖς ἡδυπαθείαις κατασηπώμενοι;».

ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΡΟΣ νά συνειδητοποιήσουμε τήν ἀνάγκην ἐπιστροφῆς εἰς τήν Πηγήν τοῦ Ζῶντος Ὕδατος  καί κλίνοντες τά γόνατα τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, νά ἀνοίξουμε τήν καρδιά μας, νά γεννηθῆ μέσα μας Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, νά γαλινέψῃ ἡ ψυχή μας καί νά νοιώσουμε ἀσφαλεῖς. Καί εἰλικρινά μετανοιωμένοι νά εἰσέλθουμε εἰς τό Σπήλαιον καί νά προσκυνήσουμε τό ΘΕΙΟΝ ΒΡΕΦΟΣ καί νά ἐπιστρέψουμε εἰς τήν ζωήν μας, «δι᾿ ἄλλης ὁδοῦ», ὡς νέοι ἄνθρωποι, ὡς «ἐν Χριστῷ καινή κτίσις», ὑμνοῦντες καί εὐλογοῦντες τόν Θεόν διά τήν ἄφατον αὐτοῦ συγκατάβασιν!

«Χριστός γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστός ἐξ οὐρανῶν ἀπαντήσατε· ΧΡΙΣΤΟΣ ἐπί γῆς, ὑψώθητε· ἄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ καί ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε, λαοί, ὅτι δεδόξασται.»

 

ΚΥΡΙΕ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΜΕΘ᾿ ΗΜΩΝ ΓΕΝΟΥ

 

                      ΚΥΡΙΕ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΕΛΕΗΣΟΝ ΗΜΑΣ

Γλυκύτατε Ἰησοῦ, κάναμε τή ζωή μας Κόλασι, ἀπό κακή μας θέλησι. Κύριέ μου χανόμαστε...Ἕρχου ταχύ... Ἔλα γρήγορα, πρόφθασε πριν τελικά χαθοῦμε! Μή βραδύνης.

Ἔρχου ταχύ καί στῆσε τή σκηνή Σου στήν ταλαίπωρη καρδιά μας. Εἶσαι ἡ μόνη μας Παρηγοριά, ἡ μόνη μας ἐλπίδα, τό Φρούριόν μας, τό μόνον ἀσφαλές καταφύγιον!

Ὑπερύμνητε Θεέ, Κύριε του Ἐλέους, Παντοδύναμε καί Πανάγαθε, Πατέρα τῆς Στοργῆς, μόνον κοντά Σου, κύριε νοιώθουμε ἀσφαλεῖς, Μόνον κάτω ἀπό τήν στέγην τῶν πτερύγων Σου, ἀναπαύεται ἡ Ψυχή μας... Φρυάττουν οἱ ἐχθροί μας, δαίμονες καί δαιμονάνθρωποι καί μέ κάθε τρόπο προσπαθοῦν νά ξεριζώσουνε μέσα ἀπό τήν ψυχή μας τήν Πίστι μας, Σε ΣΕΝΑ, ΛΥΤΡΩΤΑ, Κι᾿ ὀλιγόπιστοι ἐμεῖς, κινδυνεύουμε νά καταποντισθοῦμε εἰς τήν ἀπό Σου  διάστασιν, Ἰησοῦ μου, λαχτάρα τῆς ψυχῆς μου!...

ΟΛΟΙ μᾶς ἐγκαταλείπουν, ἀκόμη καί ἡ μάνα, πού μᾶς γέννησε, ἀκόμη καί αὐτή μᾶς ἐγκαταλείπει...

ΜΟΝΟΝ ΣΥ, Πανάγαθε, δέν μᾶς ἐγκαταλείπεις ποτέ. Μόνον ΣΥ, πού σταυρώθηκες καί Ἀναστήθηκες, γιά ὅλους ἐμᾶς τούς εὐτελεῖς καί ἀναξίους δούλους Σου,     μόνον  Σ Υ μᾶς ἀπομένεις. Ἐκτός ἀπό ΣΕΝΑ δέν ἔχουμε καί δέν θέλουμε  νά ἔχουμε ἄλλον κανέναν. Μόνον Σύ, μπορεῖς ὡς Παντοδύναμος καί θέλεις ὡς Πανάγαθος, νά μᾶς λυτρώσεις ἀπό τόν ΚΑΚΟΝ μας ἑαυτό καί ἀπό τούς ἐχθρούς μας, ἀπό τούς δαίμονες καί τούς δαιμονανθρώους. ὨΣΑΝΝΑ ὁ ἐν τοῖς Ὑψίστοις. Σῶσαι μας λοιπόν, Πολυέλεε, πρόφθασε, πρίν τελικά Χαθοῦμε!...

                  

ΠΕΡΙ ΤΟΥ Π,Α.

 Σᾶς Ἐπισυνάπτω τόν ἰστότοπον πού ἀναφέρει τήν Ἐπιστολήν πρός τήν Σύνοδον τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ε.Ε, τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας καί Παξῶν Κου Κου ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ, πρός ἐνημερώσιν, σχετικά μέ τόν Π.Α. Κάνετε κλίκ πάνω στόν σύνδεσμον:

https://www.ekklisiaonline.gr/nea/prosopikos-arithmos-ke-ekklisia-7-logi-gia-tous-opious-o-mitropolitis-kerkyras-zita-sygklisi-tis-ierarchias

Ορθόδοξη, θεολογική προσέγγιση της σύγχρονης φιλοσοφίας του Μετανθρωπισμού

 

 

   Από τον Homo sapiens στον Homo Deus

“ἔσχατος ἐχθρὸς καταργεῖται ὁ θάνατος”

A’ Κορινθ.15,26

Nino Sadzaglishvili, PHD

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

 

Λέξεις κλειδιά: Μετανθρωπισμός, τεχνητή νοημοσύνη, εσχατολογική προοπτική, σύγχρονη τεχνολογία, Θείες ενέργειες, θεολογία του σώματος, Θέωση, εικόνα του Θεού, σωτηριολογία, οντολογικός μετασχηματισμός, θεολογική-νηπτική προσέγγιση, Δημιουργία, Υπεράνθρωπος.

 

Το ενδιαφέρον μου για το συγκεκριμένο θέμα έχει ως αφετηρία τους προβληματισμούς του Αμερικανού φουτουριστή επιστήμονα υπολογιστών και συγγραφέα, Ray Kurzweil[1]. Ιδιαίτερη εντύπωση μου προκάλεσε το γεγονός ότι χρησιμοποιεί συμπληρώματα διατροφής, τα οποία έχουν ως στόχο να τον βοηθήσουν να υπερβεί τις φυσιολογικές σωματικές του δυνατότητες. Ο Kurzweil βασίζεται στις προβλέψεις του Μετανθρωπισμού. Tο βιβλίο του “Singularity is near” διερευνά αυτό ακριβώς το θέμα και η ταινία “Transcendental Man” εμπνέεται από αυτό το βιβλίο.

Επιχειρώντας να κατανοήσουμε την έννοια του Μετανθρωπισμού (ή τρανσουμανισμού) θα λέγαμε πως πρόκειται για την αξιοποίηση της υψηλής τεχνολογίας με στόχο την προσαύξηση των σωματικών, ψυχολογικών και πνευματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου καθώς και την απαλλαγή του από τους σωματικούς περιορισμούς τους οποίους του επιβάλλει η βιολογική φύση όπως η φθορά, η παρακμή, ο πόνος και ακόμη ο ίδιος ο θάνατος.

Στις συνθήκες της ταχύρυθμης ανάπτυξης των τεχνολογιών σύμφωνα με τον φιλόσοφο Nick Bostrom, υπάρχει πραγματική πιθανότητα να οδηγηθούμε μελλοντικά σε ένα υπερ-ανθρώπινο επίπεδο τεχνητής υπερ-νοημοσύνης (ASI[2]).

 
Ο Bostrom αναφέρει τρεις τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να λειτουργήσει η ASI: «ως προφήτης (oracle), ως τζίνι (genie) και ως μονάρχης (sovereign). Ως προφήτης, θα απαντούσε σε όλες τις ερωτήσεις μας. Ως τζίνι, θα εκτελούσε όλες τις εντολές μας. Ως μονάρχης, θα κυβερνούσε τον κόσμο με μια εντολή αορίστου χρόνου η οποία θα του επέτρεπε να λειτουργεί για την επίτευξη ευρέων και πιθανώς πολύ μακροπρόθεσμων στόχων[3].»

Στο “The Singularity Is Near”, ο Kurzweil εξετάζει το επόμενο βήμα σε αυτή την αδυσώπητη εξελικτική διαδικασία: η ένωση ανθρώπου και μηχανής κατά την οποία η γνώση και οι δεξιότητες που είναι ενσωματωμένες στον ανθρώπινο εγκέφαλο θα συνδυαστούν με την πολύ μεγαλύτερη δύναμη, ταχύτητα και ικανότητα επεξεργασίας και μεταφοράς γνώσης των δημιουργημάτων μας[4].
Ο “νέο-προφήτης” της τεχνολογίας Kurzweil στο βιβλίο του προσπαθεί να βρει αναλογίες ανάμεσα  στον ανθρώπινο εγκέφαλο και τον υπολογιστή. Ένας super-εγκέφαλος είναι ο απώτερος στόχος και  το είδωλο του Μετανθρωπισμού και  του Υπερανθρωπισμού. Ακόμη και οι τίτλοι και οι υπότιτλοι του βιβλίου του «When humans transcend biology» καθώς επίσης και ο τρόπος διατύπωσης των προβληματισμών τους οποίους αναφέρει στον ιστότοπό του π.χ. “Living Forever” ή “How to Build a Brain[5]” είναι προκλητικοί, αποκλίνουν από την στόχευση της επωφελούς, τεχνολογικής προόδου και  εισάγουν ένα νέο φιλοσοφικό, ανθρωπολογικό όραμα. Σύμφωνα με τον Kurzweil μέχρι το το 2045 η AGI (Artificial General Inteligence[6]) θα έχει φτάσει σε σημείο μίας τόσο ακραίας ανάπτυξης τεχνολογιών ώστε να ξεπερνά την ανθρώπινη νοημοσύνη. Για να αυξήσει τις πιθανότητες να είναι ζωντανός μέχρι το έτος 2045, ο Kurzweil λαμβάνει ειδικά χάπια και συμπληρώματα τα οποία συμβάλλουν στη μακροζωία.

Ο Kurzweil διαχωρίζει την ιστορία της ανθρωπότητας σε περιόδους και καταλήγει σε τολμηρές προγνώσεις. Πιστεύει για παράδειγμα ότι στην έκτη και τελευταία εποχή της εξέλιξης, η ανθρώπινη νοημοσύνη θα διαποτίσει εκτενώς την ύλη και την ενέργεια του περιβάλλοντος. Προβλέπει την επέκταση της ανθρώπινης νοημοσύνης πέρα από τη Γη, οραματιζόμενος ένα μέλλον όπου η νοημοσύνη μας θα διαχέεται σε όλο τον φυσικό κόσμο. Ο Kurzweil προβλέπει ότι εντός του 21ου αιώνα, θα έχουμε τη δυνατότητα να εμποτίσουμε το ηλιακό μας σύστημα με νοημοσύνη χρησιμοποιώντας αυτο-αναπαραγόμενες μη βιολογικές οντότητες, και αυτή η νοημοσύνη θα επεκταθεί τελικά και θα κατακλύσει ολόκληρο το σύμπαν. Σύμφωνα με την οπτική του Kurzweil, αυτό το συνειδητό σύμπαν συνιστά μια εκδήλωση του Θεού. Στην Ουσία παρουσιάζει ένα μοντέλο εναλλακτικού σύμπαντος το οποίο είναι κατά κάποιο τρόπο ασύμβατο με τη Δημιουργία του Θεού[7].
Στο συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο αναφορές σε έννοιες οι οποίες εμπεριέχουν τα προθήματα  “Τρανς” ή “Υπέρ”  συνοδεύονται από τεχνολογικές προκλήσεις και εγείρουν σημαντικούς, υπαρξιακούς προβληματισμούς.
Το φανταστικό σενάριο αναφορικά με τις μελλοντικές προοπτικές στις οποίες αναφερθήκαμε προσομοιάζει με όνειρο για τη φιλοσοφική λίθο και είναι επισφαλές, διότι αφενός απειλεί την ορθή κατανόηση της ψυχικής και σωματικής ενότητας του ανθρώπου και αφετέρου οδηγεί στην οντολογική αυτονόμηση και στην προσπάθεια αυτοθέωσης του ανθρώπου.

Ο Χριστιανισμός προσδοκά την απελευθέρωση από τη μεταπτωτική, χωϊκή πραγματικότητα αποκαλύπτοντας την εσχατολογική προοπτική του “μέλλοντος αιώνος” όμως το σώμα και η ύλη σε “αυτό τον αιώνα” προσλαμβάνουν ιδιαίτερη ανθρωπολογική και Εκκλησιολογική αξία.

Θα επιχειρήσουμε να εξετάσουμε εν συντομία τις θεμελιώδεις πτυχές οι οποίες σχετίζονται με το θέμα του Τρανσουμανισμού:

-Τι είναι το σώμα και η ύλη σύμφωνα με το χριστιανικό ανθρωπολογικό δόγμα;

-Τι είναι ο Μετανθρωπισμός και σε τι στοχεύει;

-Γιατί η Εκκλησία είναι επικριτική αναφορικά με τους στόχους του Μετανθρωπισμού; Είναι πράγματι οπισθοδρομική όπως νομίζουν μερικοί ή διαβλέπει σοβαρούς κινδύνους ακύρωσης και κατάργησης αξονικών, ορθόδοξων ανθρωπολογικών διδασκαλιών;

 

Σύμφωνα με τη χριστιανική κοσμοθεωρητική αντίληψη, η ύλη δεν ήταν ποτέ μανιχαϊστικά κατακριτέα. Η ορθόδοξη θεολογία ποτέ δεν υιοθέτησε την άποψη ότι η ύλη πρέπει να αποσυντεθεί ή να χάσει την ουσία της ή να αλλοιωθεί και να μεταμορφωθεί. Πριν από τον δεύτερο αιώνα, οι προσευχές για τον καθαγιασμό της ύλης (π.χ. του νερού) δεν υπήρχαν καθόλου, εφόσον ό,τι δημιούργησε ο Θεός εθεωρείτο apriori καλό.[8] 

Ο Απόστολος Παύλος αντιλαμβάνεται την μεταπτωτική κατάσταση του ανθρώπου ως ένα είδος ασθένειας και αναφέρεται με σαφήνεια στην καινή κτίση, τη Βασιλεία των Ουρανών[9] στην όγδοη ημέρα[10]. Με την επιστροφή στην προπτωτική πραγματικότητα συντελείται η σωτηριολογική αποκατάσταση του ανθρώπου. Δεν πρόκειται όμως για μια βίαιη διάρρηξη της ενότητας ψυχής και σώματος κατά την οποία το σώμα διώκεται ως βάρος και αδυναμία. Δεν πρόκειται για ξαναδημιουργία αλλά για αναδημιουργία.

Ο Αγ. Ειρηναίος της Λυών ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν κατά την «εικόνα του Χριστού». Σύμφωνα με τον Αγ. Ειρηναίο, ο Αδάμ διαμορφώνεται από τον Χριστό και για τον Χριστό, αρχικά υφιστάμενος ως συνδυασμός σώματος και ψυχής που εμψυχώνεται με την πνοή της ζωής από το Πνεύμα του Θεού. Ο όρος «εικόνα» συνδέεται με τον Υιό, παρόμοια με την εικόνα του αόρατου Θεού που αναφέρεται στο εδάφιο Κολοσ. 1,15, ενώ η «ομοίωσις» συνδέεται με το Πνεύμα, που αναφέρεται ως «σχήμα» του Θεού. Η εικόνα του Θεού αντιπροσωπεύει την ελεύθερη, λογική και δημιουργική προσωπικότητα με την εγγενή δυνατότητα να εμπλακεί σε συνειδητή κοινωνία με τον Θεό μέσω του Χριστού. Η ομοίωση με τον Θεό επιτυγχάνεται όταν η “ανθρώπινη εικόνα”, μέσω της άμεσης κοινωνίας με το Πρόσωπο του Λόγου του Θεού, τον Ιησού Χριστό, μεταμορφώνεται σε τετελεσμένη εικόνα θείας ζωής.[11]

Η κλήση να είναι οι πιστοί «θείας κοινωνοὶ φύσεως » (Β' Πέτρου 1,4), σύμφωνα με την Ορθόδοξη προοπτική, ανακτάται μέσω του Ιησού Χριστού, ιδιαίτερα μέσω της ζωής του που έφτασε στο αποκορύφωμά της δια μέσω του θανάτου και της Ανάστασής του. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον Μετανθρωπισμό, ο οποίος επιδιώκει να υπερνικήσει τον θάνατο με μηχανικές, τεχνολογικές μεθόδους.

Επικεφαλής της χριστιανικής ανθρωπολογίας είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού με την ενσάρκωσή Του.

Ο σαρκωμένος Λόγος, ο Ιησούς ακόμη με το σώμα του[12] κατά τη Μεταμόρφωση στο όρος Θαβώρ και με την αναστημένη Του σάρκα είναι μια προτύπωση και προαγγελία της μελλοντικής κατάστασης του καινού εν Χριστώ ανθρώπου στην εσχατολογική προοπτική. «Η διαδικασία της Θέωσης του ανθρώπου καθοδηγείται από τη χριστολογία, και το πλαίσιο στο οποίο καρποφορεί αναδεικνύεται από την εκκλησιολογία»[13].

Το σώμα Του μετά την Ανάσταση μπορεί να περάσει μέσα από κλειστές θύρες (Ιω. 20,19) και εμφανίζεται με «άλλη μορφή» (Μάρκ. 16,12), καθιστώντας Τον μη αναγνωρίσιμο αρχικά από τους μαθητές στο δρόμο προς Εμμαούς (Λουκ. 24,16) και μετά από τους Αποστόλους στη λίμνη της Τιβεριάδας (Ιω. 21,4). Κατά τη διάρκεια των τεσσαράκοντα ημερών μεταξύ της Ανάστασης και της Ανάληψής Του, ο Ιησούς δεν είναι συνεχώς ορατός στους ακολούθους Του. Εμφανίζεται ξαφνικά και μετά αποσύρεται. Το αναστημένο σώμα του παραμένει αυθεντικά φυσικό αλλά δεν περιορίζεται πλέον από τους φυσικούς νόμους όπως εμείς στον μεταπτωτικό κόσμο. Έχει γίνει ένα πνευματικό σώμα το οποίο ενώ είναι πνευματικό διατηρεί την υλική του φύση[14].

«Ο Ιησούς Χριστός μετασχηματίζει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ δύνασθαι αὐτὸν καὶ ὑποτάξαι αὐτῷ τὰ πάντα.» (Φιλιπ. 3,21). Ο Χριστός, με την Ανάστασή Του, λειτουργεί ως παράδειγμα και πρόδρομος όλων των ανθρώπων. Αυτός είναι η «ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων». Αυτό που συνέβη σε Αυτόν και τη Μητέρα του Θεού[15], με τη Χάρη και το έλεος του Θεού, θα συμβεί σε όλους μας κατά τη Δευτέρα Παρουσία. Ο Άγιος Παύλος χρησιμοποιεί τον όρο «πνευματικό σώμα» σε αυτό το πλαίσιο:

«Σπείρεται σῶμα ψυχικόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν. ἔστι σῶμα ψυχικόν, καὶ ἔστι σῶμα πνευματικόν.» (Α' Κορινθ. 15,42-44)[16].

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι «πνευματικό» εδώ δεν σημαίνει «αϋλοποιημένο» αλλά «γεμάτο από τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος». Το «πνευματικό μας σώμα» στην τελική Ανάσταση δεν θα είναι άυλο ή φαντασιακό ισοδύναμο του υλικού σώματος. Αντίθετα, θα είναι ένα φυσικό σώμα διάπυρο από τη δόξα του Θεού[17]. Αρκετοί άγιοι έζησαν αυτή την κατάσταση και γι’ αυτό περπάτησαν πάνω στο νερό όπως η Οσία Μαρία η Αιγυπτία, οι άλλοι άγιοι αιωρούνταν πάνω από το έδαφος, ή εμφανίζονταν σε ένα γεωγραφικό τόπο ενώ ταυτόχρονα βρίσκονταν αλλού με το φυσικό τους σώμα.

Σύμφωνα λοιπόν με την ορθόδοξη θεώρηση το «σώμα» και η «ψυχή» συνιστούν δύο αναπόσπαστα μέρη μιας ενιαίας και αδιαίρετης ενότητας.

Ο άγιος Μάξιμος υπογραμμίζει τη σημασία της «δοξολογίας του Θεού εν σώματι». Σύμφωνα με την δική του ορθόδοξη αντίληψη το σώμα θεώνεται παράλληλα με την ψυχή. Παραμένουμε εξ ολοκλήρου άνθρωποι ψυχικά και σωματικά, αλλά μέσω της Χάριτος, γινόμαστε ολοκληρωτικά Θεοί κατά Χάριν και στην ψυχή και στο σώμα. Ομοίως, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς δηλώνει πως όταν το σώμα απαλλαγεί από τις σαρκικές επιθυμίες, δεν έλκει πλέον την ψυχή προς τα κάτω, αλλά ανεβαίνει μαζί της, μεταμορφώνοντας ολόκληρο τον άνθρωπο σε πνευματικό ον. Για να αγιασθεί ολόκληρη η Δημιουργία χωρίς να αποϋλοποιηθεί χρειάζεται πρώτα να αγιασθεί το σώμα μας χωρίς να απολέσει την υλική του διάσταση[18].

Το γεγονός ότι ο άνθρωπος καλείται να ζήσει τη Θέωση δεν σημαίνει ότι ταυτίζεται με τον Θεό, αλλά ότι ακολουθεί μια μεταμορφωτική διαδικασία ομοίωσης με τον Θεό με τη βοήθεια της Θείας Χάριτος.

Η εσχατολογία του Παλαμά, λοιπόν, δεν είναι μελλοντολογική (φουτουριστική) αλλά αγιοπνευματική. Εικονίζει θεολογικά το χριστιανικό πρότυπο του σεσωσμένου ανθρώπινου σώματος και του φυσικού κόσμου: «Εάν στον μέλλοντα αιώνα», γράφει, «το σώμα θα μοιραστεί με την ψυχή άρρητες ευλογίες, πρέπει οπωσδήποτε να τις μοιράζεται, στο μέτρο του δυνατού, εδώ και τώρα[19]»

Δεν είναι τυχαίο ότι το μυστήριο της Θείας Μετάληψης μας δόθηκε με υλική μορφή ως άρτος και οίνος, ενώ η ασκητική εμπειρία περιλαμβάνει και την ψυχή και το σώμα. Έχω διερευνήσει το ζήτημα του ανθρώπου ως ψυχοσωματικής ενότητας σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό σε μια προγενέστερη μελέτη μου.

Ο υλικός κόσμος συνδέεται με τον πνευματικό δια μέσω των Αγ. Μυστηρίων[20]. Ο άνθρωπος επιτυγχάνει την κατά Χάριν Θέωση δια μέσω της συμμετοχής στις Θείες Ενέργειες. Αυτή η μετοχή μπορεί να επιτευχθεί μέσω των Θείων Μυστηρίων, ενώ κατά τη Θεία Λειτουργία, τόσο ο χώρος όσο και ο χρόνος υφίστανται αλλαγή και υπερβαίνονται σε εσχατολογική διάσταση.

Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, που επιδιώκει τόσο πολύ ο Μετανθρωπισμός, δηλαδή η κατάργηση του χώρου και χρόνου και η υπέρβαση των σωματικών αδυναμιών ήδη επιτυγχάνονται στον Χριστιανισμό όμως δεν έχουν καμία σχέση με την υπεροπτική αυτοθέωση, μια μορφή ψευδούς αυτοθέωσης η οποία θυμίζει την αφήγηση της απατηλής ανθρώπινης αυτοθεοποίησης στο Γ’ κεφάλαιο της Γένεσης, δηλαδή την απόπειρα των Πρωτοπλάστων να αυτονομηθούν και να ζήσουν αποξενωμένοι από τον Αληθινό Δημιουργό που είναι η πηγή της Ζωής.
Οι άνθρωποι δεν μπορούν αυτοτελώς να απελευθερωθούν από τη «δέσμευση του θανάτου». Ο Ορθόδοξος θεολόγος, Brandon Gallaher, θεωρεί τον Μετανθρωπισμό ως δαιμονικό[21] επειδή διανοίγει στον άνθρωπο την προοπτική να λατρεύει τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν είναι δαιμονική η τεχνολογική πρόοδος αλλά η κοσμοθεωρία από την οποία εμπνέεται ο Τρανσουμανισμός.

Η υψηλότερη έκφραση της προόδου της τεχνητής νοημοσύνης είναι η επονομαζόμενη “Singularity». Όλη αυτή η νεο-φιλοσοφία και νεο-ανθρωπολογική διδασκαλία μπορεί να χαρακτηριστεί εν συντομία ως μια “Homocenric” και  “data-centric” άποψη[22].

Ο Μετανθρωπισμός θεωρεί τη δυνατότητα πνευματικής αναμόρφωσης και “θέωσης” του ανθρώπου ως αποτέλεσμα ατομικών προσπαθειών και προσωπικών επιλογών ενώ η καρδιά και ο εγκέφαλος αντιμετωπίζονται με βάση τη δυνατότητα τεχνητής βελτίωσης των λειτουργιών τους ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα επίδοσής τους (techno-result).

Αντίθετα στην Ορθόδοξη Εκκλησία το ανθρώπινο μυαλό αναδεικνύεται σε “ηγεμόνα νου” και η καρδιά εκλαμβάνεται ως  υπαρξιακό κέντρο στο οποίο αποκαλύπτεται το Φως της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος «Κύριον δε τον Θεόν αγιάσατε εν ταις καρδίαις υμών» (Α΄ Πέτρ. Γ΄ 15), γεγονός το οποίο κατ’ εξοχήν βιώνεται στον  Ησυχαστικό Μοναχισμό.

Ο Μετανθρωπισμός εκλαμβάνει τη “θέωση”[23] ως εγκόσμια τελείωση, ως φιλοσοφική λίθο, ως τεχνικό-μηχανιστικό επίτευγμα, ενώ ο Χριστιανισμός προτάσσει τη Θέωση ως καρπό της κατά Χάριν ένωσης του ανθρώπου με τον Δημιουργό Θεό και Πατέρα του εν Αγίω Πνεύματι. 

Συμπερασματικά, η διαφορά ανάμεσα στις υψηλές επιδιώξεις του Μετανθρωπισμού και της Χριστιανικής μετάβασης από την ενθαδική φθορά στην ουράνια τελειότητα είναι ότι το χριστιανικό "τρανς" δεν αποσκοπεί στον οντολογικό μετασχηματισμό και τη μεταμόρφωση της Δημιουργίας, αλλά στην επιστροφή της στην αληθινή της κλήση και στην Ευχαριστιακή της ανύψωσή πάνω από την εφήμερη, προσωρινή της κατάσταση. Ο άνθρωπος ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του Θεού και  επιστρέφει στην αρχική προπτωτική κατάσταση του Imago Dei στην οποία βρισκόταν προτού να ενδυθεί τους «δερμάτινους χιτώνες»[24] οι οποίοι αναφέρονται στη Γένεση και συνεπιφέρουν σωματική φθορά. Ο στόχος της ορθόδοξης πνευματικής πορείας δεν είναι η πλατωνική απαλλαγή και η απελευθέρωση από το σώμα, αλλά η έλλογη, σωτηριολογική επιστροφή στην προπτωτική κατάσταση του σώματος.

Η πορεία από την φιλοσοφική σύλληψη του Νιτσεϊκού υπεράνθρωπου στην τεχνολογική επιδίωξη  της σούπερ συνείδησης[25] και της “singularity” του Kurzweil είναι η πορεία προς την ανθρώπινη αυτοτέλεια, αυτάρκεια και αυτοθέωση, ένας δρόμος που ξεκινά από τη φιλοσοφία και καταλήγει  στην τεχνολογία.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία υποδεικνύει διαχρονικά επαληθευμένες νηπτικές προτάσεις υπέρβασης των ορίων του υλικού σύμπαντος χωρίς να υποβιβάζεται η κατ’ εικόνα Θεού ταυτότητα του ανθρώπου σε πλασματική εικόνα τεχνολογικού προϊόντος.

Θεωρώ ότι η εμπεριστατωμένη, συγκριτική μελέτη του προαναφερθέντος βιβλίου του Ray Kurzweil και της δογματικής διδασκαλίας και της νηπτικής εμπειρίας της Εκκλησίας συνιστά προϋπόθεση για την καλύτερη δυνατή κατανόηση των προβλημάτων τα οποία ανακύπτουν από την φιλοσοφία του Μετανθρωπισμού και τις εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη.

To παρόν κείμενο αποτελεί εισήγηση στο Δεύτερο Συνέδριο Βιοηθικής στο Ρέθυμνο, το οποίο διοργανώθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας στα τέλη του 2024.

 

Βιβλιογραφία για το σχετικό ερευνητικό αντικείμενο[26]

Cira Calin Emilian, “The Christian-Orthodox faith and Christian Transhumanism”, Theologia Orthodoxa, Vol.65(LXV),2020, June  http://www.studia.ubbcluj.ro/download/pdf/1308.pdf, ανάκτηση: 22-12-2023.

Dorobantu Marius, “Imago Dei in the Age of Artificial Intelligence: Challenges and Opportunities for a Science-Engaged Theology, Christian Perspectives on Science and Technology», New Series, Vol. 1 (2022), 175–196.

https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/188463322/CPOSAT_Marius_Dorobantu_Final.pdf, ανάκτηση: 22-12-2023

Gallaher Brandon, Godmanhood vs Mangodhood: An Eastern Orthodox Response to Transhumanism, studies in Christian Ethics 2019, Vol. 32(2) 200–215.   https://www.academia.edu/39929272/Godmanhood_vs_Mangodhood_An_Eastern_Orthodox_Response_to_Transhumanism_Studies_in_Christian_Ethics_32_2_2019_200_215_Gallaher, ανάκτηση: 22-12-2023

Γιαγκάζογλου Σταύρος, Μαθήματα δογματικής θεολογίας, ερμηνευτικά σχόλια στο Σύμβολο της Πίστεως, Εκδ. Δόμος 2021.

Kurzweil Ray, The Singularity Is Near: when humans transcend biology, Penguin Group, 2005, https://paisdospuntocero.files.wordpress.com/2018/04/book-kurzweil-singularity-is-near-1.pdf, ανάκτηση: 22-12-2023.

The Life of our Holy Mother Mary of Egypt, From the Great Canon, The work of Saint Andrew of Crete, Holy Trinity Monastery, Jordanwille, NY, USA, https://sourcebooks.fordham.edu/basis/maryegypt.asp, ανάκτηση: 22-12-2023.

Ware, Kallistos, "The unity of the human person: The body-soul relationship in Orthodox Theology? 

 https://apostoliki- https://apostoliki-diakonia.gr/en_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=dogma&main=technology&file=Kallistos.htm

ανάκτηση: 22-12-2023.

 

 

Βοηθήματα

 

Bishop Jeffrey, “Body Work and the Work of the Body”, Journal of Moral Theology, Vol. 2, No. 1 (2013), 113-131.

Coakley Sarah, “Εschatological body: Gender, transformation and God”, T&T Clark reader in theological anthropology, Bloomsbury, 2018, 300-310.

Lucky Kate, “AI Will Shape Your Soul, But how is up to us”, 11.09.2023 https://www.christianitytoday.com/ct/2023/october/artificial-intelligence-robots-soul-formation.html

ανάκτηση: 22-12-2023.

Nelson Joseph Francis, Applying Dietrich Bonhoeffer’s Christian Conception of Responsibility to the Ethics of Artificial Intelligence Design and Development, Submitted by the requirements for the degree of a Master by Research in Theology, University of Leeds / Leeds Trinity University, School of Children, Young People, and Families and the School of Computer Science, March 2023.

Resurrection and immortality, aspects of twentieth-century Christian belief, Edited by Charles S. Duthie, Spurgeon College, London, 1979.

Tsuria, Ruth, “AI and Religion: The Voice of God in Everyday Life”, Thinking tools for AI, Religion & Culture. Network for New Media, Religion & Digital Culture Studies, 2023, 30. https://oaktrust.library.tamu.edu/bitstream/handle/1969.1/198190/Thinking%20Tools%20for%20AI%20Religion%20%26%20Culture-FINAL.pdf?sequence=4&isAllowed=y, ανάκτηση: 22-12-2023.

 

Αθήνα 2024

---

[1]  Έχει λάβει 20 επίτιμους διδακτορικούς τίτλους, έχει βραβευτεί από τρεις προέδρους των ΗΠΑ και έχει εκδόσει 7 βιβλία (5 από τα οποία ήταν US best sellers).

[2]ASI – Artificial Super Inteligence

[3] M.Dorobantu, “Imago Dei in the Age of Artificial Intelligence: Challenges and Opportunities for a Science-Engaged Theology, Christian Perspectives on Science and Technology», New Series, Vol. 1 (2022), 185.

[4]Βλ.Kurzweil Ray, The Singularity Is Near: When humans transcend biology, Penguin Group, 2005, https://paisdospuntocero.files.wordpress.com/2018/04/book-kurzweil-singularity-is-near-1.pdf, ανάκτηση: 22-12-2023. Η ηλεκτρονική μορφή του έργου του Kurzweil δεν περιέχει τις συγκεκριμένες σελίδες, βλ. κεφ.4.

[5] Βλ. Singularity is near: when humans transcend biology. “Resources and Contact Information.”

[6]Μη εποπτευόμενη εκμάθηση μηχανής χωρίς ανθρώπινη καθοδήγηση.

Mattew Gaudet, «An Introduction to the Ethics of Artificial Intelligence”, Journal of Moral Theology, Vol.11, Special Issue 1 (2022), 1-12, 5-6.

[7]B.Gallaher, Godmanhood vs Mangodhood: An Eastern Orthodox Response to Transhumanism, studies in Christian Ethics 2019, Vol. 32(2), 207.

[8]καὶ εἶδεν ὁ Θεός, ὅτι καλόν (Γεν. 1,10).

[9]ὥστε εἴ τις ἐν Χριστῷ καινὴ κτίσις· τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν, ἰδοὺ γέγονε καινὰ τὰ πάντα (Β΄Κορινθ. 5,17).

[10]Σύμβολο της αιωνιότητας.

Σχετικά με την εκκλησιαστική προοπτική της όγδοης ημέρας και την υπέρβαση της φθοράς βλ. Στ. Γιαγκάζογλου, Μαθήματα δογματικής θεολογίας, ερμηνευτικά σχόλια στο Σύμβολο της Πίστεως, Εκδ. Δόμος 2021,733-734.

[11]Α finite image of divine life (B. Gallaher, Godmanhood vs Mangodhood, 209).

[12]Η Εκκλησία καταδίκασε τον Δοκητισμό ως αίρεση επειδή σύμφωνα με αυτή τη διδασκαλία ο Ιησούς εφόσον ήταν Θεός δεν είχε φυσικό ανθρώπινο σώμα όπως οι κοινοί θνητοί και γι΄ αυτό δεν υπέφερε και δεν πέθανε πραγματικά κατά τη σταυρική του θυσία. Σύμφωνα με την Εκκλησία όμως το σώμα συνιστά ουσιαστικό στοιχείο της αληθινής θεανθρώπινης φύσης και συμμετέχει πλήρως στο Σωτηριολογικό γεγονός. Γι΄ αυτό και δεν διώκεται από την Εκκλησία αλλά τιμάται δεόντως.

[13] E. Cira, “The Christian-Orthodox faith and Christian Transhumanism”, Theologia Orthodoxa, Vol.65(LXV),2020, June, 75.

[14]K.Ware, "The unity of the human person...

[15]Τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν, ὡς γὰρ ζωῆς Μητέρα (Κοντάκιον της Κοιμήσεως της Υπεραγία Θεοτόκου, Ἦχος πλ. β’. Αὐτόμελον)

[16] K.Ware, "The unity of the human person: The body-soul relationship in Orthodox Theology?  https://apostoliki-diakonia.gr/en_n/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=dogma&main=technology&file=Kallistos.htmlast

ανάκτηση: 22-12-2023.

[17]Αυτόθι.

[18] Αυτόθι.

[19] Αυτόθι.

[20] Σχετικά με τα μυστήρια βλ. Στ.Γιαγκάζογλου, Μαθήματα δογματικής θεολογίας, ερμηνευτικά σχόλια στο Σύμβολο της Πίστεως,  451, 454, 455, 509.

[21]E. Cira, “The Christian-Orthodox faith and Christian Transhumanism”, Theologia Orthodoxa, Vol.65(LXV),2020,72.

[22]B.Gallaher, Godmanhood vs Mangodhood, 203.

[23]Θα λέγαμε τον όρο Deification ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά από τους δυτικούς ερευνητές για να τον διαφοροποιήσουμε από την ασκητική, Ορθόδοξη Θέωση.

[24]Καὶ ἐποίησε Κύριος ὁ Θεὸς τῷ Ἀδὰμ καὶ τῇ γυναικὶ αὐτοῦ χιτῶνας δερματίνους καὶ ἐνέδυσεν αὐτούς (Γεν. 3,21).

[25]Στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία υπάρχει ο όρος super consciousness. Ν.S.

[26]Επειδή στον δυτικό χώρο έχει αναπτυχθεί ευρύτερος διάλογος στα θέματα του AI διερευνήσαμε κυρίως τις αγγλόφωνες χριστιανικές πηγές τις οποίες θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικές για τους Έλληνες αναγνώστες.