ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΠΟΘΗΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΟΣ

Δ΄
Τίποτε δέν ἀντικαθιστᾶ τήν Οἰκογένειαν

στήν καλήν ἀνατροφήν τοῦ Παιδιοῦ

 

 

 

   «Τό παιδί ἔχει ἀνάγκη, γιά τήν πλήρη και ἁρμονική ἀνάπτυξι τῆς προσωπικότητάς του, ἀπό άγάπη καί κατανόησι.Θά μεγαλώνῃ, ὅπου εἶναι δυνατόν, μέ τήν εὐθύνη καί τήν φροντίδα τῶν γονέων του καί πάντοτε σέ μιά ἀτμόσφαιρα στοργῆς καί ἠθικῆς καί ὑλικῆς ἀσφάλειας. Τό παιδί τῆς τρυφερῆς ἡλικίας δέν θά χωρίζεται ἀπό τή μητέρα του, παρά μόνον σέ ἐξαιρετικές περιπτώσεις...»(Διακήρυξι τῶν Η.Ε. γιά τά δικαιώματα τοῦ Παιδιοῦ, ἀρχή Ἕκτη).

 

 

 

      Τό παιδί δέν ἀναπτύσσεται σωστά χωρίς ἀγάπη. Ὁ Χριστός, ἀγκαλιάζοντας τό Παιδί, μέ ὅλη τήν ἀγάπη Του, μᾶς ὑπέδειξε τό σωστό τρόπο συμπεριφορᾶς ἀπέναντι στήν τρυφερή ἡλικία.

      Ὅσοι ἀσχοληθηκαν μέ τό παιδί κατέληξαν στό συμπέρασμα ὅτι, γιά τήν πλήρη καί ἁρμονική ἀνάπτυξι τῆς προσωπικότητός του, χρειάζεται κατανόησι καί ἀγάπη. Ἕνας ἀπό τούς πρωτοπόρους ἐρευνητές τῆς παιδικῆς ἡλικίας, ὁ Ἀμερικανός Ρενέ Σπίτς, ἐπιγραμματικά λέγει: «Βρέφη χωρίς ἀγάπη, θά καταλήξουν σέ ἐνηλίκους γεμάτους μῖσος».

 

Τίποτε δέν ὑποκαθιστᾶ τήν Οἰκογένεια.

 

    Ἡ Οἰκογένεια ἀποτελεῖ τό πιό κατάλληλο πλαίσιο, γιά τήν ὁμαλή ἀνάπτυξι τῶν παιδιῶν.Ἀπό πολλούς ἐρευνητές, μέ πρωτοπόρους τό Σπίτς καί τήν Ἅννα Freud, διαπιστώθηκε ὅτι « στερητικά, ἀπρόσωπα, ψυχρά περιβάλλοντα, κατά τήν παιδική ἡλικίαν εἶναι δυνατόν νά προκαλέσουν μιά μόνιμη ἐπίδρασι στήν προσωπικότητα καί τό χαρακτῆρα τοῦ ἀτόμου, νά τό κάνουν ἀπροσάρμοστο, μέ ἀντικοινωνική συμπεριφορά, ἀνίκανο νά ἐξασφαλίσῃ ἕνα ἐλάχιστο ὅριο εὐτυχίας, γιά τόν ἑαυτό του, ἱκανό ὅμως νά δημιουργῇ προβλήματα στό κοινωνικό σύνολο».

    Ἡ προσπάθεια νά παραμερισθῇ καί νά ὑποκατασταθῇ ἡ Οἰκογένεια μέ ἄλλους φορεῖς ἀνατροφῆς, ὅπου καί ἄν ἔγινε, ἀποδείχτηκε, στήν πρᾶξι, ἄστοχη.Κανένα ἄλλο περιβάλλον δέν μπορεῖ νά ὑποκαταστήσῃ τή ζεστασιά τῆς Οἰκογένειας.

     Εἶναι ὅμως ἀνάγκη νά τονίσουμε στό σημεῖο αὐτό, ὅτι  καλή ἤ κακή κατάστασι τῆς Οἰκογένειας προσδιορίζει ἀποφασιστικά τήν προσωπική καί τήν κοινωνική ζωή τῶν βλαστῶν της.Ὁ Δρ ἱατρός  Σ. Λεμποβίτσι, τονίζει ὅτι « ἡ σημασία τῶν πρώτων ἐμπειριῶν στίς οἰκογενειακές σχέσεις εἶναι ἀποφασιστική, γιά τήν ἀποκατάστασι τῆς ψυχικῆς ἱσορροπίας τοῦ ἐνηλίκου. Μπορεῖ νά λεχθῇ ὅτι στά ἕξι χρόνια,τή στιγμή πού τό παιδί ἀρχίζει νά ἐξέρχεται ἀπό τό οἰκογενειακό περίγραμμα, τά βασικά στοιχεῖα τοῦ χαρακτῆρος του ἔχουν κατακτηθῇ  ὀριστικά. Πρέπει,λοιπόν, ἡ ψυχικη ὑγιεινή τοῦ παιδιοῦ νά εἶναι προληπτική».

      Ὁ Καθηγητής Γιόζεφ Ράττνερ ἀναφέρει ἐπίσης, ὅτι «ἡ ἐκπαιδευτική λειτουργία τῆς Οἰκογένειας εἶναι ἀπό παλιά γνωστή. Ἡ Ψυχολογία τοῦ Βάθους ἔχει ἐμβαθύνει στήν παμπάλαια γνώμη ὅτι

ἡ ψυχική ἀνάπτυξι τοῦ ἀνθρώπου  βασίζεται στά πρώϊμα παιδικά βιώματα τοῦ οἰκογενεικοῦ περιβάλλοντος. Τά θεμέλια τῆς προσωπικότητος βάζονται μέ τήν ἐκπαιδευτική διαδικασία στό πρῶτα χρόνια τῆς ζωῆς, ὅταν τό παιδί παρουσιάζει καί τή μεγαλύτερη πλαστικότητα, γιά τή διαμόρφωσι τοῦ χαρακτῆρος του. ὅλες οἱ κατοπινές ἐπιδράσεις δέν εἶναι τόσο σημαντικές ὅσο ἡ πρώτη ἐκπαιδευτική διαδιακσία, πού βρίσκεται στά χέρια τῶν γονέων».

 

Νά προσέχουν οἱ γονεῖς

 

   Χρειάζεται πολύ προσοχή, σύνεσι καί προσευχή, γιά νά μπορέσουμε νά ἐπιτελέσουμε τό μεγάλο Χρέος μας, σάν γονεῖς, ὅπως θέλει ὁ Θεός. Δέν εἶναι ὑπερβολή, ἄν ποῦμε ὅτι, ὅλοι οἱ γονεῖς ἀγαπᾶμε τά παιδιά μας. Εἶναι ὅμως ἀλήθεια ὅτι, παρ' ὅλη τήν ἀγάπη μας κάνουμε σφάλματα, πού ἔχουν σοβαρές ἐπιπτώσεις στήν ψυχή καί τή ζωή τῶν παιδιῶν μας. Δέν προσέχουμε τά λόγια μας, τίς κινήσεις μας καί τή συμπεριφορά μας γενικά ἀπέναντι στό παιδί, ἀλλά καί ἀπέναντι τῶν ἄλλων μπροστά του.  Θορυβοῦμε, φωνασκοῦμε, καυγαδίζουμε, κάνουμε ἄσχημες χειρονομίες, ἐκστομίζουμε ἄπρεπα λόγια, μέ τήν ἐσφαλμένη ἰδέα ὅτι « δέν καταλαβαίνει ὁ μπομπυρας».

    Αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ συμπεριφορά εἶναι περιφρόνησι τοῦ παιδιοῦ, κουρελιάζει τήν προσωπικότητά του. Ὁ Κύριος μᾶς προτρέπει νά διορθώσουμε τή συμπεριφορά μας ἀπέναντι στό παιδί λέγοντας :«Ὁρᾶτε μή καταφρονήσητε ἕνα τῶν μικρῶν τούτων»(Ματθ.ιη΄ 10).

       Εἶναι μεγάλο λάθος νά νομίζουμε, πώς δέν καταλαβαίνει τό παιδί. Μπορεῖ βέβαια, λόγῳ τῆς ἡλικίας του, νά μή μπορῇ  νά μᾶς μιλήσῃ καί νά ἐκδηλώνεται μέ κραυγές καί κλάματα. Μπορεῖ μεγαλώνοντας νά κουρνιάζῃ σέ μιά γωνιά καί νά σιγοκλαίῃ.Μπορεῖ νά δειχνῃ σάν νά μή συμβαίνῃ τίποτε γύρω του ἤ νά ξεσπᾶ στούς ἄλλους καί γίνεται δύστροπο, βίαιο καί ἐπιθετικό. Τό βέβαιο εἶναι ὅτι τό παιδί, ὅσο μικρό κι' ἄν εἶναι, ὅλα τά αἰσθάνεται, ὅλα τά ἀκούει, ὅλα τά βλέπει, ὅλα τά καταλαβαίνει. Ὅλα χαράσσονται στήν ψυχή του καί διαμορφώνουν τό χαρακτῆρα του. Ὅλα ἔχουν ἀνάλογη ἐπίδρασι στή σωματική καί τήν ψυχική του ὑγεία.

  Θεολόγοι, Πνευματικοί, Ἰατροί, Παιδαγωγοί, Ψυχολόγοι καί ἅλλοι εἰδικοί διακηρύττουν ὅτι:

 

Ἄν Ἕνα Παιδί

 

« Ἄν  ζῇ μέσα στήν κριτική, μαθαίνει νά κρίνῃ.

Ἄν ζῇ μέσα στήν ἔχθρα, μαθαίνει νά καυγαδίζῃ.

Ἄν ζῇ μέσα στήν εἰρωνία, μαθαίνει νά εἶναι ντροπαλό.

Ἄν ζῇ μέσα στήν ντροπή, μαθαίνει νά αἰσθάνεται ἔνοχο.

Ἄν ζῇ μέσα στήν κατανόησι, μαθαίνει νά εἶναι ὑπομονετικό.

Ἄν ζῇ μέσα στήν ἐνθάρρυνσι, μαθαίνει νά ἔχει ἐμπιστοσύνη.

Ἄν ζῇ μέσα στόν ἔπαινο, μαθαίνει νά ἐκτιμᾶ.

Ἄν ζῇ μέσα στή δικαιοσύνη, μαθαίνει νά εἶναι δικαιο.

Ἄν ζῇ μέσα  σέ ἀσφάλεια, μαθαίνει νά πιστεύει.

Ἄν ζῇ μέσα στήν ἐπιδοκιμασία, μαθαίνει να ἔχῃ αὐτοεκτίμησι.

Ἄν ζῇ μέσα σέ παραδοχή καί φιλία, μαθαίνει νά βρίσκῃ τήν ἀγάπη μέσα στόν Κόσμο.

 Τά παιδιά μαθαίνουν ἀπό τόν τρόπο πού ζοῦν».     

 

 

Πάνω ἀπό ὅλα ἡ ἐπιμέλεια τῆς ψυχῆς.

  

  Πάνω ἀπό ὅλα εἶναι ἡ σωστή ἀνατροφή τῶν παιδιῶν μας, « ἡ ἐπιμέλεια καί ἡ τελείωσις τῆς ψυχῆς» τους. Καί πρέπει νά γίνῃ βίωμα σέ ὅλους μας ἡ συμβουλή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου:

«Μή παροργίζετε τά τέκνα ὑμῶν, ἀλλ' ἐκτρέφετε αὐτά ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου» (Ἑφεσ. στ΄ 4).

      Ἕνα ἀκόμη πολύ σοβαρό λάθος, πού κάνουμε οἱ περισσότεροι γονεῖς, εἶναι ὅτι, παραγνωρίζοντας τήν ψυχική καλλιέργεια τῶν παιδιῶν μας, φροντίζουμε μόνον, γιά τήν ἐξασφάλισι περισσότερων ὑλικῶν ἀγαθῶν σ'αὐτά.

Εἶναι καιρός ὅμως νά καταλάβουμε καλά ὅτι τά παιδιά μας δέν εἶναι ζωάκια, γιά νά τά πλένουμε ,νά τά ταῒζουμε καί νά τά ποτίζουμε μόνο. Ἕχουν ψυχή ἀθάνατη καί ἀνώλεθρη. Χρέος τῶν γονέων δέν εἶναι νά στολίζουμε τά παιδια μέ ὥραῖα φορέματα καί χρυσᾶ κοσμήματα, ἀλλά καί ἀπό τήν τρυφερή τους ἀκόμη ἡλικία, νά τά ἐκπαιδεύουμε στήν ἀρετή, νά τά ὁδηγοῦμε, μέ τό λόγο καί τό προσωπικό μας παράδειγμα, κοντά στό Χριστό.

    Τό παιδί εἶναι ἡ πιό γόνιμη γῆ, γιά νά σπείρουμε στήν καθαρή ψυχούλα του τό σπόρο,  τό λόγο τοῦ Θεοῦ, γιά τή σίγουρη καί σωστή του ἀνάπτυξι. Εἷναι βέβαιον ὅτι θά καρποφορήσῃ «καρπούς ἑκατονταπλασίονας». Θά ἀναπτυχθῇ σωστά ὅχι μόνον τό σῶμα του, ἀλλά καί οἰ ψυχικές του δυνάμεις καί θά γίνῃ ὁλοκληρωμενος καί ὑγιής ἄνθρωπος. Πολλοί δέν προσέχουν ὅτι τό παιδί δέν εἶναι μόνον σῶμα, ἀλλά καί ψυχή.  Συνεπῶς πρέπει νά τρέφεται ὄχι μόνον σωματικά, ἀλλά καί ψυχικά. Διότι διαφορετικά , μέ ἀτροφικές ψυχικές δυνάμεις, θά εἶναι ἀνάπηρος.
     Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος λέγει ὅτι«ἄν οἰ ἀγαθές ἀρχές ἐντυπωθοῦν στήν ψυχή τοῦ παιδιοῦ, ὅσο ἀκόμη εἶναι τρυφερή, κανένας πιά δέν θά μπορεσῃ νά τού τίς σβύσῃ, ἄν ἐντυπωθοῦν γερά, ὅπως γίνεται μέ τό βουλοκέρι. Ἔχεις τό παιδί ἀκόμη στά χέρια σου, πού τρέμει καί φοβᾶται καί λογαριάζει τό κάθε τί δικό σου, τό βλέμμα σου καί τό λόγο σου καί ὅλα. Χρησιμοποίησε τό ἀξίωμά σου ὅπως πρέπη. Ἐσύ θά εἶσαι ὁ πρῶτος, πού θά ὠφεληθῇς, ἄν ἔχῃς καλό γιό, καί μετά ὁ Θεός. Γιά τόν ἑαυτό σου κοπιάζεις»(Περί κενοδοξίας καί ὅπως δεῖ τούς γονέας ἀνατρέφειν τά τέκνα).