Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ

Ὀρθοδοξίας ὁ Φωστήρ

«Φωτός λαμπρόν κήρυκα νῦν ὄντως μέγαν

Πηγή φάους ἄδυτον ἄγει πρός φέγγος».

Πράγματι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ὁ Παλαμᾶς, ὑπῆρξε μέγας κῆρυξ τοῦ λαμπροῦ φωτός, υἱός τοῦ θείου καί ἀνεσπέρου φωτός, τῷ ὄντι ἀληθής ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, θαυμαστός ὑπηρέτης καί λειτουργός τῶν θείων καί τῆς Ὀρθοδοξίας φωστήρ.

Σπούδασε Φιλοσοφία καί ἔμαθε πολύ καλά τήν ἔξωθεν σοφία. Διεκρίθη ὡς διαπρεπής ῥήτωρ καί φιλόσοφος, ἀλλά καί δεινός ὀρθόδοξος Θεολόγος, ἱκανότατος ὑπερασπιστής τῶν Ὀρθοδόξων ἀληθειῶν, πολέμιος τῶν αἱρετικῶν πλανῶν καί κακοδοξιῶν προερχομένων ἐκ τῆς Δύσεως. Ἡ ζωή του καί ἡ διδασκαλία του εἰκονίζει καί προεκτείνει, τρόπον τινά, εἰς τήν «πρᾶξι» τήν Νίκη καί τό Θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας καί Ὀρθοπραξίας. Γι’ αὐτό καί οἱ σεπτοί Πατέρες καθώρισαν, ἀμέσως μετά τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, νά τιμᾶται ἡ μνήμη του, τήν Β΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, χαρακτηριζομένη καί αὐτή ὡς μία δευτέρα Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος γεννήθηκε εἰς τή Βασιλεύουσαν τῶν Πόλεων, τήν  Κωνσταντινούπολιν τῷ 1296 ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς , τόν Κωνσταντῖνον Παλαμᾶν καί τήν Καλλονήν, οἱ ὁποῖοι τόν ἀνέθρεψαν «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου». Ὁ πατέρας του διεκρίθη γιά τίς ἱκανότητές του καί ὁ Αὐτοκράτωρ Ἀνδρόνικος Β΄  τόν ἐξέλεξε ὡς ἕνα ἀπό τούς Συγκλητικούς καί ὡς μέλος τῆς αὐτοκρατορικῆς αὐλῆς καί τοῦ ἀνέθεσε τήν ἐπιμέλειαν ἐκπαιδεύσεως τοῦ ἐγγονοῦ του, τοῦ μετέπειτα αὐτοκράτορος Ἀνδρονίκου Γ΄ . Ἀλλά ὁ Κωνσταντῖνος Παλαμᾶς δέν ἦτο κατάλληλος γιά τά Πολιτικά, διότι ἦτο ἀφοσιωμένος εἰς τήν σιωπηράν Προσευχήν. Στό τέλος μάλιστα τῆς ζωῆς του ἔγινε μοναχός καί ἐγκατέλειψε τά ἐπίγεια καί ἀνῆλθε εἰς τά ἐπουράνια.

Ὡς ἐκ τῆς θέσεως τοῦ πατρός του ὁ Γρηγόριος μεγάλωσε στά ἀνάκτορα καί εἶχε τήν προστασία τοῦ αὐτοκράτορος, ὁ ὁποῖος τόν προώριζε γιά τά ὑψηλά ἀξιώματα.

Ὁ νεαρός ὅμως Γρηγόριος, «ἐκ κοιλίας μητρός ἡγιασμένος», ἀπό τήν τρυφερή του ἀκόμη ἡλικία, εἶχε στραμμένο τόν νοῦν καί τήν καρδιά του εἰς τόν Θεόν. Ζωντανό παράδειγμα, ὑπόδειγμα ἀρετῆς, πρότυπον ἁγίας ζωῆς, γιά τή σημερινή Νεολαία. Διάλεξε τήν πνευματική καί ἁγία ζωή, δέν ἤθελε νά παραμείνῃ στά ἀνάκτορα, παρά τίς πολλές πιέσεις. Ἐγκατέλειψε τήν τρυφηλή ζωή καί τίς κοσμικές ἀπολαύσεις καί ἀσπάσθηκε τόν ἀσκητικό βίο καί τήν μοναχική ὀδό.

Ἐγκατέλειψε, λοιπόν, τά ἀνάκτορα. Νέος ἀκόμη πῆγε εἰς τό Ἅγιον Ὄρος καί ἐπεδόθη εἰς τήν μελέτην τῆς ἀσκητικῆς φιλολογίας καί τήν ἄσκησιν. Πρέπει δέ νά τονίσω ἐδῶ ὅτι ὁ Γρηγόριος ἀπό τήν ἡλικίαν τῶν 17 ἐτῶν ἀκόμη ἐθαυμάζετο διά τήν σοφίαν του καί τήν προκοπήν του εἰς τάς ὑποθέσεις τῆς Βασιλείας καί ἡ ἀναχώρησίς του προκάλεσε μεγάλην ἀπογοήτευσιν εἰς τόν αὐτοκράτορα. Ὁ Γρηγόριος ὅμως προτίμησε νά διαπρέψῃ εἰς τήν πνευματικήν καί ἁγίαν ζωήν. Μέ ὁδηγό τόν Ἐπίσκοπο Φιλαδελφείας Θεόληπτο, ὁ Γρηγόριος ἐμυήθη εἰς τήν νοεράν Προσευχήν.

Ὁ ἱερός Γρηγόριος, εἰς ἡλικίαν εἴκοσι ἐτῶν, ἀπεσύρθη εἰς τήν μόνωσιν καί ἔπεισε καί τήν Οἰκογένειάν του νά πράξῃ τό ἴδιο. Εἰς τό Ἅγιον Ὄρος  ἐμόνασε σέ διάφορες Μονές. Ὡς ἐρημίτης πλησίον τοῦ Βατοπεδίου, ὑπό τόν ἀσκητήν Νικόδημον, ἔλαβε τό ἀγγελικόν σχῆμα. Ἔπειτα εἰς τό κοινόβιον τῆς Μ. Λαύρας ἔγινε σέ ὅλους ὑπόδειγμα ἀσκητικῆς ζωῆς.

Ἀνάγκάσθηκε τό 1325 νά ἐγκαταλείψῃ τό Ἅγιον Ὄρος καί ἔφθασε μέχρι τή Θεσσαλονίκη. Αἰτία τῆς ἀναχωρήσεως οἱ ἐπιδρομές τῶν Τούρκων.
Ὁ ἄριστος αὐτός διδάσκαλος τῆς ἐγκρατείας χειροτονήθηκε ἱερεύς εἰς τήν Θεσσαλονίκην καί μέ ἄλλους μοναχούς ἀνεχώρησε εἰς Βέροιαν, ὅπου παρέμεινεν ἐκεῖ ἐπί πενταετίαν. Παρέμενε ἔγκλειστος. Μόνο τό Σάββατο καί τήν Κυριακή ἐνεφανίζετο γιά νά μετάσχῃ τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἐπιδρομή τῶν Σέρβων ἀπομάκρυνε τούς ἐρημίτες καί ἀπό τήν Βέροιαν (1331). Ὁ Γρηγόριος ἐπέστρεψε εἰς τό Ἅγιον Ὄρος καί ἔζησε εἰς τό ἡσυχαστήριον τοῦ Ἁγίου Σάββα. Περί τό 1335 ἔγινε ἡγούμενος τῆς Μονῆς Ἐσφιγμένου.
Τότε ἦλθε ἐξ Ἰταλίας ὁ ἑλληνικῆς καταγωγῆς μοναχός καί φιλόσοφος Βαρλαάμ ὁ Καλαβρός. Εἶχε τή φήμη  μεγάλου σοφοῦ. Ἐδίδασκε εἰς τήν Κωνστανούπολιν καί δολίως διέδιδε τίς κακοδοξίες του. Εἶχε δέ καί τήν κακήν συνήθειαν νά ἐξευτελίζῃ τούς ὁμοτέχνους του ἐξ οἰήσεως.

Ἠναγκάσθη ὁ Γρηγόριος νά ἐγκατασταθῇ εἰς τήν Θεσσαλονίκην. Καί τό 1349 προχειρίσθηκε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης. Ὁ Βαρλαάμ ἦλθε σέ σύγκρουσι μέ τόν ἱερόν Γρηγόριον καί ἔτσι γεννήθηκε ἡ ἡσυχαστική Ἔρις.

Ὁ Βαρλαάμ ἐδίδασκε κακῶς, ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά γνωρίσῃ τό Θεό καί νά ἑνωθῇ μαζί Του. Σέ  ἀντίθεσι,  μέ τήν ὀρθόδοξο διδασκαλία τῆς Γραφῆς καί τῶν ἑλλήνων Πατέρων. Οἱ ἡσυχαστές Μοναχοί ἔλεγαν ὅτι μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος , ἄν ἔχῃ καθαρή καρδιά, κατά τήν ἀναλογίαν τῆς καθαρότητός του καί μέ τήν  ἀδιάλειπτη νοερά προσευχή μπορεῖ νά ἐνωθῇ μέ τόν Θεόν καί νά φανερωθῇ σ’ αὐτόν  ὁ Θεός, κατά τό δυνατόν γνωσθῆναι(παρβλ. καί Ρωμ. α΄ 19). Μέ τήν καρδιακή, τή νοερά προσευχή (τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με») μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἑνωθῇ μέ τόν Θεόν, νά φωτισθῇ καί νά δῇ τό ἄκτιστον Φῶς. Τότε  ὁ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἄρχισε τόν ἀγῶνα «ὑπέρ τῶν ἡσυχαζόντων», πολεμῶντας τήν πλάνην τοῦ Βαρλαάμ, μέ τούς σχετικούς πεφωτισμένους λόγους του. Τό ζητούμενον τῆς ἔριδος ἧτο τό μεθεκτόν ἤ τό ἀμέθεκτον τῆς θείας οὐσίας. Ὁ πολυμαθέστατος καί διαπρεπέστατος Θεολόγος ὁ Γρηγόριος Παλαμᾶς διέκρινε μεταξύ θείας οὐσίας ἀμεθέκτου καί  θείας ἐνεργείας μεθεκτῆς. Καί τή διδασκαλία του αὐτή τή στήριξε, σύμφωνα μέ τό πνεῦμα τῶν Πατέρων, καί ἡ Ἐκκλησία ἐπεκύρωσε τήν ἑρμηνεία του διά τῶν Συνόδων, πού συγκροτήθηκαν εἰς τήν Βασιλίδα τῶν πόλεων, ἡ μία ἔγινε τό 1341 κατά τοῦ Βαρλαάμ καί ἡ ἄλλη τό 1347 κατά τοῦ Ἀκινδύνου, ὁμόφρονος τοῦ Βαρλαάμ. Ὁ ἀγῶνας τοῦ Παλαμᾶ ἐστέφθη ἀπό ἐπιτυχίαν. Ἐθριάβευσε καί πάλιν ἡ Ὀρθοδοξία. «Καί αὕτη ἐστίν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τόν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰωάν. ε΄4).

Ὁ Γρηγόριος ἐποίμανε ἀποστολικά τό ποίμνιόν του καί ἔφθασε σέ ἡλικία ἐξῆντα τριῶν ἐτῶν καί παρέδωσε  τό πνεῦμα στόν Κύριο.
Τῆς Ὀρθοδοξίας ὁ φωστήρ, ὁ Θαυματουργός,  ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, συνέχισε τήν ἀσκητική ζωή δοξάζων τόν Θεόν. Πίστεψε, λάτρεψε καί ἀφοσιώθηκε στό Θεό καί στή στήριξι εἰς τήν ὀρθόδοξον Πίστιν τῶν ἀδελφῶν. Ἄριστος ὁδηγός εἰς τό εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὁ ὑπέρμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, καθ’ ὅλην τήν διάρκειαν τῆς ζωῆς του ἐκοσμεῖτο μέ τό Χάρισμα τῶν δακρύων. Εἶχε τόσην κατάνυξιν καί βαθειά συναίσθησι τῆς ἁμαρτωλότητός του, ἐνώπιον τοῦ Παναγίου Θεοῦ, ὥστε νά τρέχουν διαρκῶς ἀπό τούς ὀφθαλμούς του δάκρυα κατανύξεως.
Μόνη του ἐνασχόλησις ἦτο ἡ ἀδιάλειπτος σιωπηρά προσευχή. Ἔκαμε πρᾶξι ζωῆς τήν προτροπή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντί εὐχαριστεῖτε·  τοῦτο γάρ θέλημα Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ εἰς ὑμᾶς» (Α΄ Θεσσαλ. ε΄ 17-18). Ὁ Ἅγιος ἐδίδασκε τό ζῆν καθώς πρέπει ἁγίοις.
Ὁ σοφός κῆρυξ τῆς ἱερᾶς ησυχίας καί τῆς Ὀρθοδόξου ἀληθείας δίδασκε τούς πιστούς νά ἔχουν βαθειά συναίσθησι τῆς ἁμαρτωλότητός τους μπροστά στό Θεό. Νά προσέχουν νά μή διασκορπίζεται ὁ νοῦς τους ἐδῶ καί ἐκεῖ, νά προσέχουν στόν ἑαυτό τους καί νά κάνουν «πρᾶξι» τό Εὐαγγέλιον τῆς Ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ καί νά εὑρίσκωνται σέ ἀδιάλειπτη ἐπικοινωνία καί συνομιλία μέ τό Θεό, διά τῆς ἀδιαλείπτου νοερᾶς προσευχῆς καί νά  ζητοῦν ἀπό τόν Κύριο τό θεῖο φωτισμό. Ὁ ἴδιος δέ συνεχῶς ἔκραζε πρός τόν Κύριον: «Θεέ μου, φώτισόν μου τό σκότος, φώτισόν μου τό σκότος». Θεωροῦσε  δέ ὅτι δέν ὑπῆρχε τίποτε πιό πολύτιμον ἀγαθόν, ἀπό τόν θεῖον φωτισμόν καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, γιά νά γνωρίσουμε  καί νά κάνουμε πρᾶξι στή ζωή μας, τό Θέλημα τοῦ Θεοῦ τό εὐάρεστον καί τέλειον.
Ἐπέβαλε εἰς τόν ἑαυτόν του τήν νέκρωσιν τῶν παθῶν, τήν σταύρωσιν τῆς σαρκός σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις (παρβλ. Γαλάτ. ε΄24) καί ὡδηγοῦσε τούς πιστούς ἔτσι, ὥστε νά φέρουν, ὅπως αὐτός, «τούς καρπούς τοῦ Πνεύματος, πού εἶναι ἀγάπη, χαρά εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πρᾳότης, ἐγκράτεια» (Γαλάτ. ε΄ 22-23).
Συνιστοῦσε σέ ὅλους τήν ἡσυχαστική ζωή. Δίδασκε ἐγρήγορσι, νῆψι, νηφαλιότητα, προσοχή, ἀδιάλειπτη, νοερά Προσευχή. Ἔκανε «πρᾶξι» τή  προτροπή τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου:
«Μνημονευτέον τοῦ Θεοῦ μᾶλλον ἤ ἀναπνευστέον». Νά εἶναι δηλαδή κολλημένη ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἀναπνοή μας, ὥστε νά μή ἐπιτρέπουμε νά εἰσέρχεται στήν ψυχή μας τό πονηρόν. Συνιστοῦσε νά προσέχουμε στόν ἑαυτό μας , γιά νά προσέχουμε στό Θεό.
Ἔγραψε πολλά θαυμάσια συγγράμματα καί ἀνεδείχθη «στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας» καί πρότυπον τῶν πιστῶν εἰς τήν κατά Θεόν ζωήν.

Εἴθε ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, διά τῶν πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου

Γρηγορίου, νά μᾶς ὁδηγῇ εἰς τήν ἐν χριστῷ ζωήν, ὥστε ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ νά ὑμνοῦμε καί νά δοξολογοῦμε τόν Σωτῆρα καί Λυτρωτήν τοῦ κόσμου παντός, τόν  Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν σύν τῷ Πατρί καί τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι καί τώρα καί πάντοτε καί εἰς τούς ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.

ΚΑΙ ΑΥΤΗ ΕΣΤΙΝ Η ΝΙΚΗ

Ἡ νικήσασα τόν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν (Α΄Ἰωάν. ε΄ 4).

«Ἡ πίστις, ἡ ὁποία ἐνίκησε καί νικᾷ τόν κόσμον, πού «ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται» ( Α΄Ἰωάν. ε΄  19), εἶναι ἡ ὀρθόδοξος πίστις, τῆς ὁποίας τό Φῶς διαλύει τό σκοτάδι τῆς Ψευτιᾶς καί τῆς Ὑποκρισίας, τῆς ἀγνοίας, τῆς πλάνης καί τῆς ἀπάτης. Ἡ Πίστις, πού νικᾷ τόν κόσμον τῆς ἁμαρτίας. Ἡ πίστις, πού εἶναι δύναμις νέας, πνευματικῆς καί ἁγίας ζωῆς, πού ἀντιτίθεται, πολεμεῖ καί νικᾷ τή φαυλότητα τοῦ κόσμου (πρβλ. Α΄ Ἰωάν. ε΄ 4).

Ἡ πίστις μας αὐτή ἡ ὀρθόδοξος εἶναι Πίστις εἰς τόν Χριστόν, τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ τοῦ Ζῶντος, πού ἦλθε στόν κόσμον ἁμαρτωλούς σῶσαι, ὧν πρῶτος εἰμί ἐγώ. Εἶναι πίστις εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν ὡς τέλειον Θεόν καί Σωτῆρα τοῦ κόσμου, ὁ ὁποῖος ἐφανερώθη ἐν σαρκί καί ἀπεκάλυψε στήν ἡμιθανῆ ἀνθρωπότητα τήν Τριαδικήν, τήν τρισήλιον Θεότητα.

Ἡ Πίστις εἰς τόν Χριστόν, ὡς Θεόν καί Σωτῆρα τοῦ κόσμου, δέν εἶναι δαιμονική, θεωρητική, νεκρά πίστις, ἀλλά ἔχει περιεχόμενον τήν τέλεια ἀγάπην στόν Θεόν καί τόν πλησίον. Ἕχει περιεχόμενον τά καλά καί θεάρεστα ἔργα τῆς γνήσιας ἀγάπης. Ἔχει περιεχόμενον «τήν Καινήν Ἐντολήν» τήν ὁποίαν κήρυξε ὁ Χριστός μέ τή Σταυρική Του Θυσία καί εἶπε: «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθώς ἐγώ ἠγάπησα ἡμᾶς καί ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰωάν. ιγ΄34). Αὐτή ἡ πίστις ἐνίκησε καί νικᾷ τόν κόσμον.

Ἡ Ὀρθοδοξία, ἡ ὀρθή αὐτή πίστις ἀποκαλύπτει στόν ἄνθρωπο «τί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον» (Ρωμ. ιβ΄ 2) καί ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπον εἰς τόν δρόμον τῆς ὑπακοῆς καί τόν ἐπανεισάγει εἰς τόν Παράδεισον. Τήν Πίστιν αὐτήν, πού νίκησε καί νικᾷ τόν κόσμον, μᾶς ὑπέδειξεν ὁ Χριστός, «γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ Σταυροῦ» (Φιλιπ. β΄8). Πιστεύομεν εἰς τόν Χριστόν ὡς Θεόν καί Σωτῆρα τοῦ κόσμου, διότι Αὐτός καί μόνον Αὐτός μᾶς ἔσωσε καί μᾶς σώζει. Αὑτός καί μόνον Αὐτός εἶναι ἡ Ὁδός καί ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή, τό Φῶς καί ἡ εἰρήνη τοῦ κόσμου. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ζωή μας καί ἡ εἰρήνη μας καί ὁ ζωοποιός λόγος Του εἶναι τροφή καί τρυφή τῆς ψυχῆς μας, ἵασι, θεραπεία.

Πιστεύομεν ὅτι ὁ ἐν σαρκί ἐληλυθώς Χριστός ὁ ἀληθινός Θεός ἡμῶν, ἐξ ἀπείρου ἀγάπης, «ἐσταυρώθη δι’ ἡμᾶς καί ἑκών ἐτάφη καί ἀνέστη ἐκ νεκρῶν τοῦ σῶσαι τά σύμπαντα» διέλυσε τά σκοτάδια μας, ἐφώτισε τά σύμπαντα καί ἄνοιξε τίς Πύλες τοῦ Οὐρανοῦ καί μέ τό πανάγιον αἷμα Του μᾶς συμφιλίωσε μέ τόν Θεόν-Πατέρα καί μεταξύ μας, ἀρκεῖ νά βασιλεύση στήν ψυχή καί τή ζωή μας  ἡ Πίστις Σ’ Αὐτόν ἡ δι’ ἀγάπης ἐνεργουμένη (Γαλάτ. ε΄ 6).

Ἐάν οἱ ἄνθρωποι δεχθοῦν τόν Χριστόν, τόν ἀληθινόν Μεσσίαν καί ἐγκολπωθοῦν τό Εὐαγγέλιον τῆς ἀγάπης Του καί τό κάνουν «πρᾶξι», τότε καί μόνον τότε ἐν Χριστῷ ὄχι μόνον θά νικήσουν τόν κόσμον τῆς ἁμαρτίας, ἀλλά συνεχῶς, ἀνά πᾶσαν στιγμήν θά νικοῦν τόν κόσμον, τήν ἁμαρτίαν καί τόν Διάβολον καί πάνω ἀπό ὅλα θά νικοῦν τόν κακόν τους ἑαυτόν. Εἶναι μεγάλη ἡ δύναμις τῆς Πίστεως εἰς τόν Χριστόν καί ἀποδεικνύεται ἐκ τῶν πραγμάτων (de facto), καθημερινά ὅτι «ὁ Ἰησοῦς Χριστός νικᾷ» καί ὅτι «ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ» ( Ἀποκ. στ΄ 2).

Παρατηροῦμε δέ ὅτι οἱ ἀναίσχυντοι πολέμιοι τῆς Πίστεως κονιορτοποιοῦνται, ὅτι «σκληρόν τό πρός κέντρα λακτίζειν» (Πράξ.  κστ΄14).Διότι ὁ Χριστός ὁ ἀληθινός Θεός ἡμῶν εἶναι ὁ «λίθος ὁ ἐκλεκτός, ὁ ἔντιμος, ὁ ἀκρογωνιαῖος καί ὁ πιστεύων εἰς Αὐτόν οὐ μή καταισχυνθῇ». Εἶναι δέ γεγονός ὅτι ὁ Λίθος ὁ ζῶν ὁ ἀκρογωνιαῖος, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλήν γωνίας καί λίθος προσκόμματος καί πέτρα σκανδάλου»(Α΄Πέτρ. β΄5-7).

 Ὅπως ἐπίσης ἡ Ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος ἀπέδειξεν ὅτι «ὁ πεσών ἐπί τόν λίθον τοῦτον συνθλασθήσεται· ἐφ’ ὅν δ’ ἄν πέσῃ, λικμήσει αὐτόν» (Ματθ. κα΄44).

Δυστυχῶς ὁ κόσμος δέν δέχθηκε τήν Ἀποκάλυψιν τοῦ Θεοῦ. Δέν δέχθηκε τόν ἀληθινόν Μεσσίαν, γι’ αὐτό καί συνεχίζει νά ὁδεύῃ ὁλοταχῶς εἰς τήν ἄβυσσον τῆς αἰώνιας Ὀδύνης. Ὁδεύει μέ τήν κακήν ης θέλησιν πρός ήν αὐτοκαταστροφήν της.

Πολεμεῖ τήν Πίστιν εἰς τόν Χριστόν καί δέν διδάσκεται ἀπό τόν συντριμμόν της. Ὁ Κόσμος, ὁ Διάβολος, τό Θηρίον , ὁ Ἀντίχριστος καί οἱ ἀντίχριστοι πολεμοῦν καί πολεμήσουσι τό ἄκακον Ἀρνίον, τόν Ἀμνόν τοῦ Θεοῦ. Τό βέβαιον εἶναι ὅτι «τό Ἀρνίον νικᾷ καί νικήσῃ αὐτούς, ὅτι Κύριος κυρίων ἐστί καί Βασιλεύς βασιλέων, καί  μαζί μέ τό Ἀρνίον θά νικήσουν καί οἱ συμπολεμιστές τοῦ Ἀρνίου) οἱ κλητοί, ἐκλεκτοί καί πιστοί» (Ἀποκ. ιζ΄ 14). Δέν περιγράφεται ἡ δύναμις τῆς ὀρθοδόξου πίστεως. «Καί αὕτη ἐστίν ἡ πίστις ἡ νικήσασα τόν κόσμον ,ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰωάν. ε΄ 4).

«Οἱ Προφῆται ὡς εἶδον, οἱ Ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ Ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν, ἡ οἰκουμένη ὡς συμπεφρόνηκεν, ἡ χάρις ὡς ἔλαμψεν, ἡ ἀλήθεια ὡς ἀποδέδεικται, τό ψεῦδος ὡς ἀπελήλαται, ἡ σοφία ὡς ἐπαρρησιάσατο, ὁ Χριστός ὡς ἐβράβευσεν, οὕτω φρονοῦμεν, οὕτω λαλοῦμεν, οὕτω κηρύσσομεν, Χριστόν τόν ἀληθινόν Θεόν ἡμῶν καί τούς  αὐτοῦ ἁγίους ἐν  λόγοις τιμῶντες, ἐν συγγραφαῖς, ἐν νοήμασιν, ἐν θυσίαις, ἐν ναοῖς, ἐν εἰκονίσμασι, τόν μέν Θεόν καί Δεσπότην προσκυνοῦντες καί σέβοντες, τούς δέ  διά τόν κοινόν Δεσπότην ὡς αὐτοῦ γνησίους θεράποντας τιμῶντες καί τήν κατά σχέσιν προσκύνησιν ἀπονέμοντες.

Αὕτη ἡ πίστις τῶν Ἀποστόλων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Ὀρθοδόξων, αὕτη ἡ πίστις τήν Οἰκουμένην ἐστήριξεν». (Ἀπόσπ. ἀπό τό Συνοδικόν τῆς Ζ΄ Οἰκουμ. Συνόδου. Παρβλ. καί Μαρτύριον Πολυκάρπου Σμύρνης XVII, 2-3. ΒΕΠΕΣ  3,23, 40-24,11).

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Ἀπό τούς χθεσινούς, στούς εικονομάχους τοῦ σήμερα

Τήν Α΄ Κυριακή τῶν νηστειῶν, πού εἶναι πιο γνωστή μέ τό ὄνομα· «Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας», ἡ Ἐκκλησία μας γιορτάζει τήν ἀναστήλωσι τῶν ἁγίων καί σεπτῶν Εἰκόνων. Γιορτάζει τή Νίκη καί τό Θρίαμβο τῆς ὀρθῆς Πίστεως ἐναντίον τῶν Αἱρέσεων. ’Ωνομάσθηκε «Πανήγυρις τῆς Ὀρθοδοξίας» καί ἀποτελεῖ μιά ἀπό τίς κυριώτερες γιορτές τῆς Ἐκκλησίας μας. Διότι, ὅπως ψάλλει ὁ ἱερός ὑμνῳδός, «Οὐκέτι τῶν ἀσεβῶν αἱρετικῶν νῦν ἡ ὀφρύς αἴρεται»· ἡ γάρ Θεοῦ δύναμις τήν Ὀρθοδοξίαν ἐκράτυνε».

Ὁλόκληρη ἡ ὑμνολογία τῆς Γιορτῆς ἔχει χαρακτῆρα πανηγυρικό, χαρμόσυνο καί δοξολογικό. «Σκιρτῶντες μετ’ εὐφροσύνης σήμερον», λέγει ὁ ὑμνῳδός, «πιστοί βοήσωμεν· ὡς θαυμαστά τά ἔργα σου, Χριστέ, καί μεγάλη ἡ δύναμις, ὁ τήν ἡμῶν ὁμόνοιαν, καί συμφωνίαν ἐργασάμενος».

Οἱ τότε εἰκονομάχοι, ὁρμώμενοι ἀπό πολιτικά, οἰκονομικά καί ἄλλα συμφέροντα, πολέμησαν τήν Ἐκκλησίαν, μέ  τήν καθαίρεσι τῶν ἁγίων εἰκόνων. Προσπάθησαν νά καταλύσουν τήν πίστιν εἰς τήν Ἐνανθρώπησιν τοῦ Κυρίου. Ἀρνήθηκαν τήν εἰκόνα, πού εἶναι ἔκφρασις τῆς Θείας Οἰκονομίας. Παραγνώρισαν συνειδητά τή διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, πού λέγει ὅτι: «Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά γίνη ὁ ἄνθρωπος Θεός».

Ὁ Χριστός, Ὁ ἀληθινός Μεσσίας, «ἡ προσδοκία τῶν Ἐθνῶν», «ἐπί τῆς γῆς  ὤφθη καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη» (Βαρούχ γ΄38).«Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί...» (Α΄Τιμόθ. γ΄16), «Ἔλαβε δούλου μορφήν» ( Φιλιπ. β΄ 7).

Καί οἱ πιστοί λατρεύομεν «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ» (Ἰωάν. δ΄ 23) τόν Σωτῆρα, εἰκονίζομεν δέ καί προσκυνοῦμεν τήν ἁγίαν Του Μορφήν, ὡς ἀπεκαλύφθη σέ μᾶς, κατά θείαν Οἰκονομίαν. Εἰς τό Πρόσωπον δέ Αὐτοῦ προσκυνοῦμεν τόν Θεόν, «ὅν οὐδείς  ἑώρακε πώποτε» καί τόν ὁποῖον, ὁ Χριστός, «ὁ μονογενής υἱός ὁ ὤν εἰς τόν κόλπον τοῦ Πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο»(Ἰωάν. α΄ 18).

Τελικά νίκησε ἡ Ἐκκλησία τήν αἵρεσι. Θριάμβευσε ἡ ὀρθόδοξος Πίστις. «Ἐδόθη τῇ Ἐκκλησίᾳ σήμερον, τά νικητήρια, θεοκινήτῳ νεύσει καί βουλῇ...», «ἡ Χάρις ἐπέλαμψε τῆς ἀληθείας». Ἡ Ἐκκλησία ἐνδύεται «τήν ἔνσωμον Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ὡς ὑπερκόσμιον κόσμον». Κατέχει τήν Ὀρθόδοξον πίστιν. Ὁμολογεῖ τόν Χριστόν «ἐν σαρκί ἐληλυθότα»(Α΄Ἰωάν. δ΄2).

Μέ τόν Ὅρον τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀπαγορεύει τήν λατρεία τῶν εἰκόνων καί διατάσσει τήν ἀνάρτησι καί τήν τιμητικήν προσκύνησιν «τῆς τε τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰκόνος, καί τῆς ἀχράντου Δεσποίνης ἡμῶν  καί ἁγίας  Θεοτόκου  τιμίων τε ἀγγέλων καί πάντων ἁγίων καί ὁσίων ἀνδρῶν».

Οἱ στερεωμένοι στό κακό καί τήν ἁμαρτίαν, δέν αἰσθάνονται τήν ἀνάγκην καί δέν τιμοῦν τά πρότυπα ἁγίας ζωῆς. Πῶς εἶναι δυνατόν νά τιμοῦμε τούς γονεῖς μας καί τούς προσφιλεῖς μας καί νά ἔχουμε σέ περίβλεπτη θέσι τίς φωτογραφίες τους, ἔστω καί ἄν εἶναι οἱ χειρότεροι ἁμαρτωλοί καί νά μήν τιμῶμεν τά πρότυπα ἁγίας ζωῆς; Μόνον οἱ ἄφρονες καί οἱ διεστραμμένοι δέν τιμοῦν τόν Χριστόν, τή Μεγαλόχαρι, τή Μητέρα τοῦ Κυρίου, καί τούς ἁγίους Του.

Ὁ ἱερός ὑμνῳδός χαρακτηριστικά λέγει ὅτι πρέπει νά ντρέπωνται ὅσοι ἀρνοῦνται τήν τιμητική προσκύνησι τῶν σεπτῶν εἰκόνων, πού εἶναι, γιά μᾶς τούς ὀρθοδόξους, δόξα: «Ἐνδυσάσθωσαν αἰσχύνην, οἱ οὕτω μή πιστεύοντες·  ἡμῖν γάρ δόξα τοῦ Σαρκωθέντος ἡ μορφή, εὐσεβῶς προσκυνουμένη, οὐ θεοποιουμένη».

Ἡ Εἰκόνα εἶναι ἔκφρασις τῆς δογματικῆς καί πνευματικῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας.

Στόν Ὅρο της Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τονίζεται καί ὁ διδακτικός σκοπός τῆς προσκυνήσεως τῶν Εἰκόνων. Διότι «ὅσῳ συνεχῶς δι’ εἰκονικῆς ἀποτυπώσεως ὁρῶνται τοσοῦτον καί οἱ  ταύτας θεώμενοι, διανίστανται πρός τήν τῶν πρωτοτύπων μνήμην τε καί πεποίθησιν»

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, στόν πρῶτο ἀπολογητικό λόγο του, γιά τίς Εἰκόνες λέγει ὅτι ἀποτελοῦν ἕνα ἀνοικτό βιβλίο, γιά τούς ἀγραμμάτους:

«Ὑπόμνημα γάρ ἐστιν  ἡ εἰκών· καί ὅπερ τοῖς γράμμασιν μεμυημένοις ἡ Βίβλος, τοῦτο καί τοῖς ἀγραμμάτοις ἡ εἰκών· νοητῶς δέ αὐτῇ ἑνούμεθα».

Ὁ Ἐπίσκοπος Νόλης Παυλῖνος, (ἔζησε στίς ἀρχές τοῦ 5^ου  μ.Χ. αἰῶνος), λέγει ὅτι ἕνας ἀπό τούς λόγους, πού ἡ Ἐκκλησία ὥρισε τήν ἀνάρτησι καί τήν τιμητική προσκύνησιν τῶν Εἰκόνων εἶναι καί «διδασκαλία καί οἰκοδομή τῶν πιστῶν διά τῶν αἰσθήσεων, οἱονεί ἐντός κατόπτρου ἐμβλεπόντων τήν μιμητέαν ἀρετήν καί τήν φευκτέαν κακίαν».

«Καί ἀληθῶς», λέγει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, «ὁ ψυχολογικός λόγος περί τῶν εἰκόνων εἶναι τοσοῦτον ἄμεσος, ἐσωτερικός καί στενῶς συνδεδεμένος μετά τῆς ἠθικῆς καί πνευματικῆς φύσεως τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε μόνον ἄγρια καί ἀνήμερα ἤθη δύνανται νά ἀποδοκιμάσωσι ταύτας ἐντός τῶν ἱερῶν Ναῶν».

Ὁ Πατριάρχης Ταράσιος στήν ἐπιστολή του πρός τούς Βασιλεῖς Κωνσταντῖνον καί Εἰρήνην λέγει ὅτι «τάς Εἰκόνας τιμητικῶς προσκυνοῦμεν καί ἀσπαζώμεθα ... ὅ γάρ τις φιλεῖ καί προσκυνεῖ, καί ὅ προσκυνεῖ πάντως καί φιλεῖ».

Πέραν ὅμως ἀπό τόν διδακτικόν προορισμόν τῶν Εἰκόνων καί τόν αἰσθητικόν χαρακτῆρα τους, ὑπάρχει καί κάτι βαθύτερον, γιά τό ὁποῖον ἀγωνίσθηκε καί θριάμβευσε ἡ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία. Καί αὐτό εἶναι τό δόγμα τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, πού ἀποτελεῖ καί τό θεμέλιον τῆς Χριστιανικῆς Θρησκείας.

Ὁ καθηγητής τῆς Εἰκονογραφίας Λεωνίδας Οὐσπένσκη διατυπώνει, μέ ἁπλά λόγια, τή μεγάλη ἀλήθεια ὅτι «πράγματι ἡ εἰκόνα τοῦ Σωτῆρος εἶναι ἡ μαρτυρία τῆς ἐνσαρκώσεώς Του καί μαζί ἡ ἀπό μέρους μας ὁμολογία τῆς θεότητός Του». Γι’ αὐτό καί ὁ ὑμνῳδός ψάλλει: «Τήν θείαν σου μορφήν, ἐν Εἰκόνι τυποῦντες, τήν Γέννησιν, Χριστέ ἀριδήλως βοῶμεν, τά θαύματα τά ἄρρητα, τήν ἑκούσιονΣταύρωσιν· ὅθεν Δαίμονες, ἀποδιώκονται φόβῳ, καί κακόδοξοι, ἐν κατηφείᾳ θρηνοῦσιν, ὡς τούτων συμμέτοχοι».

Ἡ σύγχρονη μορφή Εἰκονομαχίας.

Τόν καιρό τῆς εἰκονομαχίας, τόν 8^ο καί 9^ο μ.Χ. αἰῶνα ἡ Ἐκκλησία ἀγωνίσθηκε, γιά τήν ἴδια τήν ὕπαρξί της. Ὑπερασπίσθηκε τό δόγμα τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.

Ἡ σημερινή μορφή τῆς Εἰκονομαχίας εἶναι περισσότερο ἐπικίνδυνη, γιατί καταφέρεται ἐναντίον τοῦ σκοπού τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ θέωσις τοῦ ἀνθρώπου, «ἵνα ὁ ἄνθρωπος γένηται Θεός».

Σήμερα ἔχουμε νά παλαίψουμε ὄχι μόνον μέ ἐκείνους, πού ἔκαιγαν  καί γκρέμιζαν τίς ἅγιες Εἰκόνες ἀπό τίς Ἐκκλησίες, ἀλλά καί μέ ἐκείνους, τούς  νέους εἰκονομάχους, πού καταστρέφουν τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, τόν ἄνθρωπον. Μέ ἐκείνους πού ξανασταυρώνουν τό Χριστό στό πρόσωπο τῶν ἐλαχίστων ἀδελφῶν Του. Μέ ἐκείνους πού κουρελιάζουν καί ποδοπατοῦν τήν ἀνθρώπινη προσωπικότητα, μέ τά ἀποτρόπαια ἐγκλήματά τους, τούς εἰκονοκλάστες, πού στό κάθε τους βῆμα σωρεύουν συμφορές καί φέρνουν τους ἐλαχίστους ἀδελφούς τοῦ Χριστοῦ σέ ἀπόγνωσι καί ἀπελπισία.

Εἷναι γνωστόν ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπον «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν Αὐτοῦ», πρᾶγμα τό ὁποῖον σημαίνει ὄτι εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, «δυνάμει Θεός»  καί καλεῖται νά γίνῃ καί «ἐνεργείᾳ Θεός». Δηλαδή, μπορεῖ , μέ τή θέλησί του, κάνοντας καλή χρῆσι τοῦ Νοῦ καί τῆς ἐλευθερίας του, νά ὁμοιωθῇ μέ τόν Θεόν.

Αὐτήν ὅμως τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, πού φέρουμε μέσα μας ἀπό τή γέννησί μας, τή φθείρουμε, τή χραίνουμε, τήν ἀλλοιώνουμε καί τήν καταστρέφουμε μέ τίς ἁμαρτίες μας. Κάθε ἄνθρωπος, ὅταν

παραβαίνει τό Νόμο τοῦ Θεοῦ, γκρεμίζει καί κατακερματίζει τήν

εἰκόνα τοῦ θεοῦ μέσα του, γίνεται εἰκονομάχος, εἰκονοκλάστης.

Καί τέτοιοι εἰκονομάχοι σήμερα εἶναι πολλοί.

Ὁ Μελέτιος Πηγᾶς, ἕνας ἐκκλησιαστικός ρήτορας τῶν τελευταίων αἰώνων, λέγει σχετικά: «Πόση λογιάζετε νά εἶναι ἡ κατάκρισίς μας καί ἡ κολασίς μας, ὅπου ἀσχημίζομεν τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ; Ὀπού φθείρομεν τόν ἔσω ἄνθρωπον, μέ τές ἐπιθυμίες τῆς ἀπάτης; Δέν εἶναι ἀπάτης ἐπιθυμίες αἱ ἀδικίες, ὁπού κάμνομεν, καί παρανομίες, ἡ ὐπερηφάνεια, ἡ κενοδοξία, οἱ ἀκαταστασίες;... Πότε  ἐλπίζεις νά βαλθῇς εἰς τήν στράταν τῆς δικαιοσύνης, ἄν δέν στραφῇς; Κάμε τούτην τήν χάριν τῆς Ὀρθοδοξίας ὁπού ἔμαθες, ὀπού ἑορτάζεις. Στολίσου πράξες ἀγαθές, κάμε τήν ἀρετήν βάσιν τῆς θεωρίας. Ἀνάβηθι εἰς τήν ἐπίγνωσιν τοῦ Θεοῦ, κατάβηθι εἰς τό βάθος τῆς ταπεινώσεως τοῦ Χριστοῦ μέχρι θανάτου. Τοῦτο σοῦ θέλει γίνει, ὡσάν ποτε τοῦ Ἰακώβ, κλῖμαξ οὐράνιος». Καί σέ ἄλλη ὁμιλία του μᾶς προτρέπει: «Ἄς στρέψωμεν εἰς μετάνοιαν δι’  ἐξομολογήσεως. Ἄς καθαρίσωμεν τούς ρύπους ἀπό τές ψυχές μας, διά νά γνωρίσῃ τό πρωτότυπον καί ἀρχέτυπόν μας καί νά μᾶς προσκαλέσῃ ὡς γνησίας εἰκόνας Του, εἰς τήν αἰώνιόν Του Βασιλείαν» (Μ.Πηγᾶ, Χρυσοπηγή, σελ.368 καί 381).

Καί ὁ ἀείμνηστος Ἠλίας Μηνιάτης, παρατηρῶντας τήν ἀχρείωσι τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ στόν σύγχρονον κόσμον, μέ τήν ἀπομάκρυνσιν ἀπό τόν Θεόν, λέγει: «Ὁ πόνος τῆς καρδίας μου δέν ἀφήνει νά ὁμιλήσῃ περισσότερον ἡ γλώσσα μου·  σιωπῶ καί τελειώνω μέ τοῦτο μόνον·  Χριστιανέ, καθώς ἡ πίστις σου εἶναι ἀληθινή καί ἁγία, ἄν δέν εἶναι καί ἡ ζωή σου καλή καί ἁγία, μήν ἐλπίζῃς νά σωθῇς. Πρέπει νά ζῇς καθώς πιστεύεις, καί τότε εὐχαρίστει τόν Θεόν διά τρία πράγματα· πρῶτον, πώς εἶσαι χριστιανός καί ὄχι ἄπιστος· δεύτερον, πώς εἶσαι χριστιανός Ὀρθόδοξος καί ὄχι αἱρετικός·  καί τρίτον, πώς εἶσαι χριστιανός ὀρθόδοξος τόσον κατά τήν πίστιν, ὅσον καί τήν ζωήν, καί ὄχι κατά τήν πίστιν μόνον. Τότε, ἔλπιζε νά σωθῇς, νά ἀπολαύσῃς τήν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Διδαχαί καί λόγοι, ἔκδοσις «Φῶς», Ἁθήνα 1960, σελ. 55).

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, τέλειος Θεός, ἔγινε καί τέλειος ἅνθρωπος, γιά νά ἀναμορφώσῃ καί λυτρώσῃ τό ἀνθρώπινον Γένος. Κατά τόν ἱερόν Δαμασκηνόν ὁ Χριστός ἦλθεν «ἵνα τήν ἑαυτοῦ ἀναπλάσῃ εἰκόνα, φθαρεῖσαν τοῖς πάθεσιν». Κάθε Χριστιανός ὀφείλει νά συνειδητοποιήσῃ ὅτι δέν νοεῖται Ὀρθοδοξία χωρίς Ὀρθοπραξια. Ὀφείλει νά διατηρῇ ἀμόλευτη τήν ψυχή του, ἄχραντη τήν Εἰκόνα τοῦ Θεοῦ μέσα του.

  

«Τήν ἄχραντον  Εἰκόνα Σου προσκυνοῦμεν Ἀγαθέ, αἰτούμενοι συγχώρησιν τῶν πταισμάτων ἡμῶν, Χριστέ ὁ Θεός·  βουλήσει γάρ ηὐδόκησας σαρκί  ἀνελθεῖν ἐν τῷ Σταυρῷ, ἵνα ῥύσῃ οὕς  ἔπλασας ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ·  ὅθεν εὐχαρίστως βοῶμεν σοι· Χαρᾶς ἐπλήρωσας τά πάντα, ὁ Σωτήρ ἡμῶν, παραγενόμενος εἰς τό σῶσαι τόν κόσμον».

Η ΑΠΕΙΡΗ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

«Καί τό εὐόλισθον τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως».

Τό βασικό χαρακτηριστικό της σχιζοφρενίας εἶναι ἡ ἔλλειψις ἐπαφῆς μέ τήν πραγματικότητα. Καί, δυστυχῶς, οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι , ἀπό τόν πρῶτο μέχρι καί τόν τελευταῖο δέν κάνουμε ὑπακοή στό Νόμο τοῦ Θεοῦ, κάνουμε κακή χρῆσι τοῦ νοῦ καί τῆς ἐλευθερίας, πού μᾶς χάρισε ὁ Θεός. Χάνουμε, μέ τή θέλησί μας,  τήν ἐπαφή μας, μέ τήν πραγματικότητα, καί ζοῦμε στό δικό μας κόσμο. Ἔχουμε ἀσυνάρτητη  σκέψι, εἴμαστε ἀστόχαστοι, ἀπρόσεκτοι, ἔχουμε παράλογους τρόπους συλλογισμοῦ, ἀνακριβῆ ἤ διαστρεβλωμένη ἀντίληψι τοῦ περιβάλλοντος, τίς περισσότερες φορές δέν ἐλέγχουμε τήν πράγματι προβληματική μας συμπεριφορά, μᾶς κυριεύει ὁ ἐγωϊσμός, ἡ ἔπαρσις, φωρᾶμε τό προσωπεῖο τοῦ ἁγίου, καί, μέ ὑψηλή ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας, περιφρονοῦμε τούς συνανθρώπους μας, κάτω ἀπό ἕνα ἀλόγιστο παραλήρημα μεγαλειότητος, ἐξουθενοῦμε τούς συνανθρώπους μας καί, χωρίς ἀγάπη στήν «πρᾶξι», προσβάλλουμε τή μεγαλειότητα τοῦ Θεοῦ καί τή μακροθυμία Του.

Μέ αὐτή τήν συμπεριφορά, μετουσιώνουμε τόν παράδεισο, πού μᾶς χάρισεν ὁ Θεός, σέ χοιροστάσι. Μέ τήν κακή μας θέλησι, βγαίνουμε ἔξω ἀπό τόν Παράδεισο τῆς τρυφῆς, Χάνουμε τή ζεστασιά τῆς Πατρικῆς Ἑστίας, χάνουμε  «τόν μόσχον τόν σιτευτόν», καί προσπαθοῦμε νά χορτάσουμε τήν πεῖνα μας μέ τά  «ξυλοκέρατα» τῆς ἀποστασίας, «μέ  τά κεράτια ὧν ἤσθιον οἱ χοῖροι». Ἀπομακρυνόμαστε ἀπό τήν Πηγή τοῦ ζῶντος Ὕδατος καί προσπαθοῦμε νά ξεδιψάσουμε τή δίψα μας στά «λασπονέρια»τῆς ἀπιστίας.

                    Ὁ Χριστός ἔρχεται κοντά μας καί ἀναζητεῖ καί σώζει τό ἀπολωλός

«Ο Θεός, ὡς ἄπειρη Ἀγάπη, προγνωρίζοντας «τό εὐόλισθον τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως», ὡς Ἐλεήμων καί Φιλάνθρωπος, καί θέλων «πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α΄ Τιμόθ. β΄4), «τόν υἱόν  αὐτοῦ τόν  Μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εις αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ΄ ἔχει ζωήν αἰώνιον»(Ἰωάν. γ΄ 16). Δηλαδή, μπορεῖ, ἄν θέλῃ ὁ ἄνθρωπος, νά ἐπανακτήσῃ τόν παράδεισο, μπορεῖ νά ἐπανεισαχθῇ εἰς τόν Παράδεισον τῆς τρυφῆς. Ἄν θέλῃ, μπορεῖ καί πάλιν νά ἀπολαμβάνῃ τήν ἀδιατάρακτον διά θεάς ἀπόλαυσιν τοῦ ἀπείρου κάλλους τοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου, «διά τῆς Πίστεως, τῆς δι’ ἀγάπης ἐνεργουμένης» (Γαλάτ.ε΄6 ). Ἡ ἀγάπη καί ἡ μακροθυμία τοῦ Θεοῦ εἶναι δεδομένη. Χρειάζεται μόνον ἡ δική μας συγκατάθεσις. Στό χέρι μας εἶναι ἡ σωτηρία μας. ’Αρκεῖ, δηλαδή, νά μετανοήσουμε καί νά πιστέψουμε στόν Σωτῆρα Κύριον, τόν Ἰησοῦν Χριστόν. Νά ἀπεκδυθοῦμε τόν «παλαιόν ἄνθρωπον» καί «νά ἐνδυθοῦμε τόν καινόν, τόν νέον ἄνθρωπον», τόν Χριστόν (Ἐφεσ. δ΄ 22-24) καί νά κάνουμε εἰλικρινά μετανοιωμένοι, νά κάνουμε «πρᾶξι» τό Εὐαγγέλιον τῆς ἀγάπης Του, γιά νά  κάνουμε τήν ψυχή καί τή ζωή μας Παράδεισο.

Εἶναι γνωστόν σέ ὅλους «τό εὐόλισθον τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως».  Εἶναι γνωστόν ὅτι  «τό ἁμαρτάνειν ἀνθρώπινον, τό ἐμμένειν ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ σατανικόν καί τό ἐξομολογεῖσθαι θεῖον», καί ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεόλόγος, «Οὐ φοβερόν τό πεσεῖν, ἀλλά τό κεῖσθαι». Τό φοβερόν εἶναι ἡ ἀμετανοησία. Καί τό πιό φοβερό, λέγει ὁ Χρυσόστομος, εἶναι «τό καυχᾶσθαι ἐπί τοῖς ἀτοπήμασι».

Εἷναι καιρός νά συνειδητοποιήσουμε ὅτι «συνίστησι τήν ἑαυτοῦ ἀγάπην εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός, ὅτι ἔτι ἁμαρτωλῶν ὄντων ἡμῶν Χριστός ὑπέρ ἡμῶν ἀπέθανε» (Ρωμ. ε΄ 8), καί νά μετανοήσουμε εἰλικρινά καί ἔμπρακτα. Νά ἔλθῃ ὁ καθένας μας «εἰς ἑαυτόν», νά ἀπανακτήσουμε τήν ἐπαφήν μας τήν πραγματικότητα, νά ἐπιστρέψουμε στήν Πατρικήν Ἑστίαν καί νά γευθοῦμε «τόν μόσχον τόν σιτευτόν» καί νά ἀπολαμβάνουμε τά «ἀγαθά, ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσε, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν», «από καταβολῆς κόσμου».

Εἷναι καιρός, μέ βαθειά συναίσθησι τῆς ἁμαρτωλότητός μας, μπροστά τόν Πανάγιον Θεόν, νά ζητήσουμε τό Ἔλεός Του, ὄχι γιατί τό ἀξίζουμε,  «ἀλλ’ ἕνεκεν τῆς δόξης τοῦ Ὀνόματός Του».

Κύριέ μου, Σύ εἶσαι ὁ Ἱησοῦς, ὁ Σωτήρας μου,

Σύ εἶσαι, Ἐλεήμων,  ὁ Πλαστουργός μου,
Θεέ μου, Σύ πού Σταυρώθηκε γιά μένα τόν ἁμαρτωλόν,
λυπήσου με καί ἐλέησόν με. Δέξου με, τόν δοῦλο σου, μετανοοῦντα, ὁ Θεός καί ἐλέησόν με.
Φώτισε τά σκοτάδια μου, λάμπρυνε τήν ψυχή μου. «Ἐλεῆμον, ἐλέησόν με τόν παραπεσόντα».
«Στήριξον, συνέτισόν τήν καρδίαν μου, Δέσποτα».
Δός μου τή Χάρι Σου, Κύριε, δός μου τή δύναμι,
στερέωσε τόν ἀνάξιο δοῦλο σου, ἐπί τήν πέτραν τῶν Ἐντολῶν Σου, βοήθησε νά λάμψη στήν ἄθλια ψυχή μου
ὁ φωτισμός τοῦ Εὐαγγελίου Σου, ὥστε τόν ὑπόλοιπον χρόνον τῆς ζωῆς μου νά κηρύττω τή δόξα Σου, Ἐλεῆμον, καί νά Σέ ὑμνῶ αἰώνια, σύν τῷ Πατρί καί τό Ἁγίῳ Πνεύματι. Ἀμήν.

ΟΙΜΟΙ, ΜΕΛΑΙΝΑ ΨΥΧΗ !

Ἕως πότε τῶν  κακῶν οὐκ ἐκκόπτεις;

«Ἀλλοίμονο σέ μένα, μαύρη κι’ ἄραχλη ψυχή μου!

Ἕως πότε θά μένῃς στερεωμένη στό Κακό;

Πότε, ἐπιτέλους, θά κόψῃς τίς σχέσεις σου, μέ τό

κακό καί τήν ἁμαρτία; Πότε θά θεραπεύσης, μέ τή

Χάρι τοῦ Θεοῦ, τήν προβληματική σου συμπεριφορά;

Ἕως πότε θά εἶσαι κατάκοιτος στήν ῥαθυμία, τήν

τεμπελιά καί τήν ὀκνηρία; Πότε, ἐπιτέλους, θά δράσῃς,

θά δραστηριοποιηθῇς καί θά κάνῃς καλή χρῆσι τοῦ νοῦ

καί τῆς ἐλευθερίας, πού σοῦ χάρισε ὁ Θεός;

Τί συμβαίνει μέ σένα, ταλαίπωρη ψυχή μου;

Δέν θυμᾶσαι τή φοβερή ὥρα τοῦ Θανάτου:

Τί συμβαίνει, ἀλήθεια; Δέν τρέμεις ὁλόκληρη μπροστά

στό φρικτό Βῆμα τοῦ Δικαιοκρίτου καί Σωτῆρος μας

Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού ἔρχεται νά ἀποδώσῃ στόν καθένα

μας ἀνάλογα μέ τά ἔργα του; Ἄραγε τί θά ἀπολογηθῇς

ἤ τί θά ἀποκριθῇς στόν Δίκαιο Κριτή, πού σταυρώθηκε

γιά Χάρι μας κι’ ἐσύ, πολλές φορές, Τόν ξανασταυρώνης

στό πρόσωπο τῶν ἀδελφῶν Του τῶν ἐλαχίστων;

Ταλαίπωρη, μαύρη καί ἄραχλη ψυχή μου!

Τά ἔργα σου παρίστανται, ἐμφανίζονται μπροστά σου,

μέ σκοπό τόν ἔλεγχόν σου· Οἱ πράξεις σου σέ ἐλέγχουν

καί σέ κατηγοροῦν. Λοιπόν, Ψυχή μου, τέλειωσαν τά

ψέματα. Ἔφθασε  ὁ χρόνος, ὁ καιρός τῆς δικαιοκρισίας.

Δράμε, τρέξε γρήγορα, ἅρπαξε τήν εὐκαιρία, πρόφθασε·

μέ πίστι φώναξε δυνατά· Ἁμάρτησα, Κύριε, ἁμάρτησα

Σέ Σένα· πρόσβαλα τή Θυσία Σου καί τό  Ἔλεός Σου.

Ἀλλά γνωρίζω πολύ καλά, Φιλάνθρωπε, πόσο πολύ

Συμπονετικός καί Φιλάνθρωπος εἶσαι. Σύ, που εἶσαι

ὁ καλός Ποιμένας, Σύ πού Σταυρώθηκες, γιά μένα

τόν ἁμαρτωλό καί ἀνάξιο δοῦλο Σου καί γιά ὅλα τά

πρόβατά Σου, μή μέ χωρίσῃς, Μακρόθυμε, μή μέ

χωρήσῃς τῆς ἐκ δεξιῶν Σου παραστάσεως, ὄχι γιατί

τό ἀξίζω, ἀλλά γιά τό μέγα Σου Ἔλεος».

(Ἐλεύθερη Ἀπόδοσις Δοξαστ. τῶν ἀποστίχων τῆς Κυριακῆς τῆς Κρίσεως).