Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

Καί ἡ Ἀνάστασις

τῶν  ἀπ' αἰῶνος κεκοιμημένων.

«Τοῖς ἐν ᾌδῃ καταβάς Χριστός εὐηγγελίσατο·

Θαρσεῖτε, λέγων, νῦν νενίκηκα· ἐγώ εἰμι ἡ

ἀνάστασις, ἐγώ ὑμᾶς ἀνάξω, λύσας θανάτου

τάς πύλας» ( Ἰ. Δαμασκηνοῦ, Τροπάριο γ΄ ἤχου)

Ὁ Χριστός, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ τέλειος Θεός, «ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ» (Ἀποκ. στ΄ 2).Ἐξέρχεται. Γίνεται ταπεινός ἄνθρωπος. Κηρύσσει τό Εὐαγγέλιον τῆς ἀγάπης Του. Διέρχεται τήν ζωήν Αὐτοῦ εὐεργετῶν καί ἱώμενος πᾶσαν νόσον καί πᾶσαν μαλακίαν ἐν τῷ λαῷ. Ἀγωνίζεται καί νικᾶ. Φθάνει, καί ὡς ἀγωνιζόμενος ἄνθρωπος, εἰς τήν κορυφήν τῆς τελειότητος. Ὑψοῦται εἰς τό ξύλον τοῦ Σταυροῦ, γιά χάρι μας. Γίνεται πρότυπον, ὑπόδειγμα σέ ὅλους μας. Πάσχει, γιά χάρι μας «ὑμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν ἵνα ἐπακολουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ» (Α΄Πέτρ. β΄ 21). Κατέρχεται δέ καί εἰς τόν ᾊδη. Καί ὅπως λέγει ὁ ἱερός Δαμασκηνός, κατελθών εἰς τόν ᾊδη κηρύσσει τό Εὐαγγέλιον τῆς Νίκης καί τοῦ Θριάμβου πάνω στό Θάνατο. Εὐαγγελίζεται εἰς τούς ἐν Ἅδῃ[m1]  καί λέγει: «Θαρσεῖτε·  νῦν νενίκηκα, ἐγώ εἰμι ἡ Ἀνάστασις, ἐγώ θά σᾶς ἀνεβάσω ἐπάνω, θά σᾶς ἐλευθερώσω, θά διαλύσω τίς Πύλες τοῦ Θανάτου».

Ὁ ἱερός Δαμασκηνός , σχετικά μέ τήν εἰς[m2]  ᾊδου κάθοδο τοῦ Κυρίου λέγει: «Κατέρχεται εἰς τόν Ἅδη ἡ ψυχή πού ἔχει θεωθῇ, ὥστε,  ὅπως ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης εἰς αὐτούς πού κατοικοῦσαν εἰς τήν γῆν ἔτσι νά λάμψῃ τό φῶς καί ἐπάνω εἰς αὐτούς, πού ἦταν κάτω ἀπό τήν γῆν μέσα στό σκοτάδι καί τή σκιά τοῦ θανάτου (Ἡσ. θ΄ 2. Ματθ. δ΄16. Λουκ. α΄ 79). Ὥστε, ὅπως ἔφερε τό χαρμόσυνον ἄγγελμα τῆς εἰρήνης εἰς αυτούς πού κατοικοῦσαν εἰς τήν γῆν, τῆς ἐλευθερίας εἰς τούς αἰχμαλώτους καί τῆς θεραπείας εἰς τούς τυφλούς (Ἡσ. 61, 1-2.Λουκ. δ΄ 18), καί εἰς αὐτούς πού πίστευσαν ἔγινε αἴτιος αἰωνίου σωτηρίας (Ἑβρ. ε΄ 9), εἰς ἐκείνους ὅμως, πού ἐφάνησαν ἀπειθεῖς ἔλεγχος τῆς ἀπιστίας των, ἔτσι καί εἰς αὐτούς, πού ἦταν εἰς τόν Ἅδην· «ἵνα αὐτῷ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καί ἐπιγείων καί καταχθονίων» (Φιλιπ. β΄ 10). Καί ἔτσι ἀφοῦ ἠλευθέρωσεν αὐτούς πού ἀπό τήν ἀρχήν ἦταν δεμένοι, πάλιν ἀνεχώρησεν ἀπό τούς νεκρούς, ἀνοίγοντας πρός χάριν μας τόν δρόμον τῆς ἀναστάσεως» (Ἔκθεσις ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, Γ΄(29) 73).

Μετά τό· «τετέλεσται· κλίνας τήν κεφαλήν παρέδωκε τό πνεῦμα» (Ἰωάν. ιθ΄ 30),«καί ἰδού τό καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη εἰς δύο ἀπό ἄνωθεν ἕως κάτω, καί ἡ γῆ ἐσείσθη καί αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν καί τά μνημεῖα ἀνεώχθησαν καί πολλά σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων ἠγέρθη καί ἐξελθόντες ἐκ τῶν μνημείων μετά τήν ἔγερσιν αὐτοῦ εἰσῆλθον εἰς τήν ἁγίαν πόλιν καί ἐνεφανίσθησαν πολλοῖς» (Ματθ. κζ΄ 51-53). Μέ τήν κάθοδον τοῦ Κυρίου εἰς τόν Ἅδην γίνεται σεισμός μέγας. Ὁ Ἀρχηγός τῆς ζωῆς κατέρχεται στόν Ἅδη καί κηρύσσει εἰς τούς εὑρισκομένους ἐκεῖ αἰχμαλώτους, τό Εὐαγγέλιον τῆς ζωῆς καί τῆς Ἀναστάσεως. Κατέρχεται καί ἐλευθερώνει τούς δεσμίους ἐκ λάκκου  οὐκ ἔχοντος ὕδωρ, τούς ἐλευθερώνει ἀπό τό σκοτεινό καί ἄνυδρο λάκκο (Ζαχ. θ΄ 11).

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὁμολογοῦν ὅτι μετά τόν Σταυρικόν Του θάνατον κατέρχεται ἑκουσίως μετά τῆς θεωμένης ψυχῆς αὐτοῦ   εἰς τόν Ἅδην , θανάτῳ Θάνατον πατήσας, ὡς κῆρυξ τῆς ἀπολυτρώσεως καί ὡς κραταιός Νικητής τοῦ Ἅδου καί τοῦ Θανάτου, γιά νά ξαναδώσῃ ὁ Θάνατος ὅσους εἶχε καταπιεῖ, σύμφωνα μέ τή Γραφή, πού λέγει:

«Ἐγώ ἐκ χειρός Ἅδου ρύσομαι αὐτούς καί ἐκ χειρός θανάτου λυτρώσομαι αὐτούς» (Ὡσ. ιγ΄ 14).

Ὁ Χριστός εἶναι ἡ κεφαλή τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησίας. Εἶναι ἡ ἀρχή τῆς Ἐκκλησίας καί ὁ ἱδρυτής  αὐτῆς, ὁ πρῶτος πού ἀνέστη ἐκ τῶν νεκρῶν, γιά νά γίνῃ καί κατά τήν ἀνθρωπίνην φύσιν Του πρωτεύων σέ ὅλα. Ὁ Πρῶτος δηλαδή καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί εἰς τήν Ἀνάστασιν. Εἶναι ἡ κεφαλή κάθε ἀρχῆς καί ἐξουσίας (Κολοσ. α΄18. β΄10). Ἐμεῖς οἱ πιστοί, «μέλη ἐσμέν τοῦ σώματος αὐτοῦ, ἐκ τῆς σαρκός αὐτοῦ καί ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ» (Ἐφεσ. ε΄ 30). Συνεπῶς δέν εἶναι δυνατή ἡ Ἀνάστασις τῆς κεφαλῆς, χωρίς νά ἐπακολουθήσῃ καί ἡ Ἀνάστασις τοῦ λοιπού σώματος. «Ὁ ἐγείρας τόν Χριστόν ἐκ νεκρῶν ζωοποιήσει καί τά θνητά σώματα ὑμῶν διά τό ἐνοικοῦν αὐτοῦ Πνεῦμα ἐν ὑμῖν» (Ρωμ. η΄ 11).

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι ὅπως στό Βάπτισμα «σύμφοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦ», ἔτσι κατά τόν ἴδιο τρόπο «πιστεύομεν ὅτι καί συζήσομεν αὐτῷ» (Ρωμ. στ΄ 8), γινόμενοι συμμέτοχοι καί τῆς Ἀναστάσεως αὐτοῦ. Σύμφοιτοι καί «τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθα» (Ρωμ. στ΄ 5). Καί ἐφόσον εἴμαστε ἕνα σῶμα μέ τόν Χριστόν, διά τῆς πίστεως, ἀποτελεῖ φυσικήν συνέπειαν ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ νά εἶναι ἡ ἀπαρχή τῆς Ἀναστάσεως καί πάντων τῶν κεκοιμημένων, τῶν ἑνωμένων μαζί Του διά τῆς πίστεως.

Ὁ Χριστός, ἐσταυρώθη δι’ ἡμᾶς, σταυρώθηκε γιά χάρι μας, καί ἑκών ἐτάφη, γιά νά συντρίψῃ τίς ὁλόκλειστες Πύλες τοῦ Ἅδου καί νά διαλύσῃ τό βασίλειον τοῦ Θανάτου καί νά ἀπελευθερώσῃ τούς ἀπ’ αἰῶνος δεσμίους. Εἷναι ὁ Σωτῆρας μας. Ἐσταυρώθη καί μέ τό θάνατό Του ἐπάτησε τό Θάνατο. Μέ τό θάνατό Του καθιστᾶ ἀνίσχυρον ἐκεῖνον πού εἶχε τή δύναμι καί τό κράτος τοῦ θανάτου, ἐκεῖνον πού ἐξουσίαζε τό θάνατο δηλαδή τόν Διάβολο. Μέ αὐτό τόν τρόπο ἀπελευθερώνει ὅλους, ἐκείνους, τούς ὁποίους ὁ φόβος τοῦ θανάτου τούς εἶχε καταδικάσει νά εἶναι δοῦλοι σέ ὅλη τους τή ζωή. Τούς ἀπαλλάσσει ἀπό τό φόβο μήπως ὑποστοῦν τά δεινά καί τήν μετά θάνατον καταδίκη. Διαβεβαιώνει ὅλους μας ὅτι οἱ πιστοί ἀπαλλάσσονται ἀπό τό θάνατο καί ἀπό τό φόβο τοῦ θανάτου. «Καταργεῖ τόν τό κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοὐτ’ ἔστι τόν διάβολον...»(πρβλ. Ἑβρ. β΄14-15).

«Νυνί δέ Χριστός ἐγήγερται ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο» (Α΄ Κορινθ. ιε΄ 20).

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων ἀναφέρει ὅτι μέ τήν Κάθοδο  τοῦ Χριστοῦ εἰς τόν Ἅδη «τρομοκρατήθηκε ὀ θάνατος, βλέποντας ἕνα νεκρό, πού δέν ἔμοιαζε καθόλου στούς ἄλλους νεκρούς, νά ἔχει κατέβει στόν Ἅδη καί νά μήν εἶναι δεμένος μέ τά δεσμά, μέ τά ὁποῖα ἦταν δεμένοι ὅσοι βρίσκονταν ἐκεῖ. «Γιά ποιο λόγο, θυρωροί τοῦ Ἅδη, μόλις τόν εἴδατε ζαρώσατε ἀπό τό φόβο σας;»(πρβλ. Ἰώβ  38,17).Τί φόβος εἶναι αὐτός, πού σᾶς κυρίεψε; Ἔφυγε ὁ θάνατος καί μέ τή φυγή του καταντροπιάστηκε γιά τή δειλία του. Ἔτρεχαν κοντά στόν Κύριο οἱ Ἅγιοι Προφῆτες καί ὁ Μωϋσῆς ὁ νομοθέτης, ὁ Ἀβραάμ, ὁ Ἰσαάκ, ὁ Δαβίδ, ὁ Σαμουήλ καί ὁ Ἡσαΐας, καθώς καί ὁ Ἰωάννης  ὁ Βαπτιστής, ὁ ὁποῖος ἔδωσε κατά τήν ἐπίγεια ζωή του μαρτυρία σέ ὅλους γι’ Αὐτόν καί εἶπε: «Σύ εἶσαι Αὐτός, πού πρόκειται νά ἔλθῃ ἤ περιμένουμε κάποιον ἄλλον ὡς λυτρωτή μας;» (Ματθ.ια΄3). Λυτρώθηκαν ὅλοι οἱ δίκαιοι πού τούς εἶχε καταπιεῖ ὁ θάνατος. Διότι ἔπρεπε Αὐτός πού προφητεύθηκε καί κηρύχθηκε Βασιλιᾶς τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς ἀπό τούς δικαίους αὐτούς καί τούς Προφῆτες, Αὐτός νά γίνῃ καί ὁ Λυτρωτής ὅλων αὐτῶν τῶν καλῶν καί πιστῶν κηρύκων Του. Ἔπειτα καθένας ἀπό τούς δικαίους ἐκείνους ἔλεγε: «Ποῦ εἶναι, θάνατε, ἡ νίκη σου, ποῦ εἶναι Ἅδη, τό κεντρί σου;» (Α΄Κορινθ. ιε΄ 55). Μᾶς λύτρωσε, λοιπόν, Αὐτός , πού νικῶντας ἐσένα  χάρισε τή νίκη καί σέ ὅλους ἐμᾶς» (Κατήχησις  Φωτιζ.  ΙΔ΄ , ιθ΄ ).

Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῶν Πατέρων ἡ εἰς Ἅδου κάθοδος ἔγινε  μετά τήν ταφήν καί πρό τῆς Ἀναστάσεως.

Εἶναι βεβαίωσις τοῦ Θανάτου τοῦ Κυρίου καί συγχρόνως  βεβαίωσις τοῦ γεγονότος ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ  σαρξ γενόμενος, προσέλαβε τήν ἀνθρωπίνην φύσιν, τήν ὁποίαν Ὕψωσεν εἰς τόν Σταυρόν, ἡγίασεν, ἐδόξασεν, τήν ἀφθαρτοποίησεν, τήν θέωσε καί ὅτι τήν θεωμένην ἐν αὐτῷ ἀνθρωπίνην ψυχήν κατέβασε εἰς τόν Ἅδη. Μέ τήν

πραγματικήν δέ παράστασιν τῆς θριαμβευτικής εἰσόδου Του εἰς τόν Ἅδη κατέλυσε τό κράτος τοῦ θανάτου καί τοῦ ἀρχηγοῦ αὐτοῦ, δηλαδή, τοῦ διαβόλου.

Ἡ εἰς Ἅδου κάθοδος τοῦ Κυρίου ἦταν ἐπίσης σωστική ἐνέργεια τοῦ Σωτῆρος, δηλαδή, τῆς ἀπαλλαγῆς τῶν δικαίων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Ὁ Μέγας Βασίλειος στή λειτουργία του, λέγει ὅτι ὁ Κύριος  «ἔδωκεν ἑαυτόν ἀντάλλαγμα τῷ θανάτῳ, ἐν  ᾧ κατειχόμεθα πεπραμένοι ὑπό τήν ἁμαρτίαν· καί κατελθών διά τοῦ σταυροῦ εἰς τόν ᾇδην, ἵνα πληρώσῃ ἑαυτοῦ τά πάντα, ἔλυσε τάς ὀδύνας τοῦ θανάτου· καί ἀναστάς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ καί ὁδοποιήσας πάσῃ σαρκί τήν ἐκ νεκρῶν  ἀνάστασιν,  καθότι οὐκ ἦν δυνατόν κρατεῖσθαι ὑπό τῆς φθορᾶς τόν ἀρχηγόν τῆς ζωῆς, ἐγένετο ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων, πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἵνα ᾖ αὐτός τά πάντα ἐν πᾶσι πρωτεύων».

Ὁ ἱερός Χρυσοστομος, στόν Κατηχητικό του λόγο, ἐκφράζει τό βίωμα τῶν πιστῶν εἰς τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου καί ἀναφωνεῖ καί λέγει πρός ὅλους:

«...Μηδείς φοβείσθω θάνατον· ἠλευθέρωσε γάρ ἡμᾶς τοῦ Σωτῆρος ὁ θάνατος. Ἔσβεσεν αὐτόν, ὑπ’ αὐτοῦ κατεχόμενος. Ἐσκύλευσε τόν ᾇδην, ὁ κατελθών εἰς τόν ᾇδην. Ἐπίκρανεν αὐτόν, γευσάμενον τῆς σαρκός αὐτοῦ· καί τοῦτο προλαβών Ἡσαΐας, ἐβόησεν. Ὁ ᾇδης, φησίν, ἐπικράνθη, συναντήσας σοι κάτω. Ἐπικράνθη, καί γάρ ἐνεκρώθη. Ἐπικράνθη, καί γάρ καθῃρέθη. Ἐπικράνθη, καί γάρ ἐδεσμεύθη. Ἔλαβε σῶμα, καί Θεῷ περιέτυχεν. Ἔλαβε γῆν, καί συνήντησεν οὐρανῷ. Ἔλαβεν, ὅπερ ἔβλεπε, καί πέπτωκεν, ὅθεν οὐκ ἔβλεπε. Ποῦ σου θάνατε τό κέντρον; Ποῦ σου ᾏδη τό νῖκος; ΑΝΕΣΤΗ ΧΡΙΣΤΟΣ, καί σύ καταβέβλησαι. ΑΝΕΣΤΗ ΧΡΙΣΤΟΣ, καί πεπτώκασι δαίμονες. ΑΝΕΣΤΗ ΧΡΙΣΤΟΣ, καί χαίρουσιν Ἄγγελοι. ΑΝΕΣΤΗ ΧΡΙΣΤΟΣ, καί ζωή πολιτεύεται. ΑΝΕΣΤΗ ΧΡΙΣΤΟΣ, καί νεκρός οὐδείς ἐπί μνήματος. ΧΡΙΣΤΟΣ γάρ ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο. Αὐτῷ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».

                                                                                                                     

---

 [m1]

 [m2]