ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΡΤΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ;

1

Εἶναι ὁ Χριστός, «ὁ ἄρτος τοῦ Θεοῦ ὁ καταβαίνων ἐκ τοῦ Οὐρανοῦ καί ζωήν διδούς τῷ κόσμῳ» (Ἰωάν. στ΄ 33).

 

Ὁ κοινός ἄρτος εἶναι τροφή, γιά τό σῶμα. Καί ὅπως χωρίς ψωμί ἀποθνήσκει τό σῶμα, ἔτσι ἀποθνήσκει καί ἡ ψυχή, ὅταν στερεῖται τῆς καταλλήλου πνευματικῆς τροφῆς. Ὁ ἔσω ἄνθρωπος ἀποθνήσκει χωρίς  την πνευματική τροφή, χωρίς «τόν καρπόν του ξύλου τῆς Ζωῆς (Γενέσ.2, 9. Ἀποκ. β΄ 7. κβ΄2).

Μονάχα μέ τό κοινό ψωμί, δέν μπορεῖ νά ζήσῃ ὁ ἄνθρωπος, λέγει στόν πειράζοντα ὁ Κύριος: «Καί προσελθών ὁ πειράζων εἶπεν· Εἰ Υἱός εἶ τοῦ Θεοῦ, εἰπέ ἵνα οἱ λίθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται. Ὁ δέ  ἀποκριθείς εἶπε· γέγραπται, Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐπί παντί ῥήματι ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ» (Ματθ. δ΄ 3-4.Δευτρ.8, 3.πρβλ. Ἰωάν. δ΄ 32-34). Πνευματικός ἄρτος, πού τρέφει τήν ψυχή εἶναι ἡ ὑγιής διδασκαλία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ πανάγιες Ἐντολές Του, εἶναι «ὁ ἄρτος τῶν τέκνων, καί οὐκ ἔστι καλόν βαλεῖν τοῖς κυναρίοις»(Παρβλ. Ματθ. ιε΄ 26. Μάρκ. ζ΄ 27). Ὁ Κύριος ἐφιστᾷ τήν προσοχήν τῶν Μαθητῶν Του, νά προσέχουν ἀπό τήν ἀκάθαρτη τροφή, τή δηλητηριώδη, πού εἶναι ἰκανή νά θανατώσῃ  τήν ψυχή. Θέλει ὁ Κύριος νά προσέχουμε καί νά ἀποφεύγουμε τήν κακή ἐπίδρασι τῆς ὑποκριτικῆς διδασκαλίας τῶν Φαρισαίων καί τῶν Σαδδουκαίων καί γενικά νά ἀποφεύγουμε κάθε αἱρετική διδασκαλία, πού μοιάζει μέ κακό προζύμι καί φέρει στήν ψυχή μας τό θάνατο. Νά τρέφουμε την ψυχή μας μέ τόν ἀληθινόν ἄρτον. Καί ἀληθινός ἄρτος εἶναι ὁ ζωοποιός λόγος τοῦ Χριστοῦ, πού πραγματικά εἶναι τροφή καί τρυφή τῆς ψυχῆς , ἴαμα, θεραπεία. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ  « ἐστιν ἄρτος ἀληθινός, ἄρτος οὐρανῶν (πρβλ. Ἰωάν. στ΄32). Οὐκ ἄρα ποτέ ὁ ἀγαθός ἀνήρ ἄπορος, ἕως ἄν ἔχῃ σῷαν τήν πρός Θεόν ὁμολογίαν· πάρεστι μέν γάρ αὐτῷ αἰτεῖσθαι καί λαμβάνειν ὧν ἄν δέηται παρά τοῦ Πατρός τῶν ὅλων καί τῶν ἰδίων ἀπολαύειν, εἰ φυλάττοι τόν Υἱόν· πάρεστι δέ καί τοῦτο, μηδέ μιᾶς ἐνδείας αἰσθάνεσθαι. Ὁ παιδαγωγικός ἡμῶν οὗτος λόγος τόν πλοῦτον ἡμῖν δίδωσι, καί πλουτεῖν οὐ φθόνος τό ἀνενδεές κτωμένοις δι’ αὐτοῦ· ὁ τοῦτον ἔχων τόν πλοῦτον Βασιλείαν κληρονομήσει Θεοῦ» (Κλήμ. Ἀλεξ. Παιδαγωγός Γ΄ VII, ΒΕΠΕΣ 7,208,3-11).

Ὁ Προφήτης Ἀμώς λέγει ὅτι θά ἔλθουν μέρες, πού θά ζητοῦν οἱ ἄνθρωποι αὐτήν τήν πνευματική τροφή, τό λόγο τοῦ Κυρίου καί δέν  θά  τόν εὑρίσκουν:  «Ἰδού ἡμέραι  ἔρχονται, λέγει Κύριος, καί ἐξαποστελῶ λιμόν ἐπί  τήν γῆν,  οὐ λιμόν  ἄρτου  οὐδέ  δίψαν ὕδατος, ἀλλά λιμόν τοῦ ἀκοῦσαι τόν  λόγον Κυρίου· καί  σαλευθήσονται ὕδατα ἀπό τῆς θαλάσσης ἕως θαλάσσης, καί ἀπό βορρᾶ ἕως ἀνατολῶν περιδραμοῦνται ζητοῦντες τόν λόγον τοῦ Κυρίου καί οὐ μή εὕρωσιν» (Ἀμώς 8,11-12).

Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, στήν Ἐξήγησι τῶν ψαλμῶν, σημειώνει: «Νοητοί ἄρτοι», «οἵτινές εἰσι οἱ θεῖοι λόγοι» (ΒΕΠΕΣ 32, 97, 8-9,285,34). Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι «Καλός ἔσῃ διάκονος Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐντρεφόμενος τοῖς λόγοις τῆς πίστεως καί τῆς καλῆς διδασκαλίας, ᾖ παρηκολούθηκας» (Α΄Τιμόθ. δ΄ 6).

Φανερώνει τόν τρόπον τῆς ζωῆς τοῦ Χριστιανοῦ, πού ὀφείλει νά τρέφεται διαρκῶς καί συστηματικά, μέ τά ἁγνά λόγια τοῦ Κυρίου. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, σημειώνει σχετικά:

«Ἐντρεφόμενος, φησί, τό διηνεκές τῆς εἰς τοιαῦτα προσοχῆς δηλῶν. ὥσπερ γάρ  τήν τροφήν ταύτην καθ’ ἑκάστην ἡμέραν προσφερόμεθα, οὕτω, φησί, καί τούς περί πίστεως λόγους ἀεί λαμβάνομεν, ἀεί τούτοις τρεφόμεθα» (Migne, P.G. 62, 559).

Καί ὁ ἴδιος Ἅγιος αἰτιολογεῖ: «Ὥσπερ γάρ  τρέφεται τά σώματα, οὕτω τρέφεται και ἡ ψυχή· ἀλλά τό μέν σῶμα ἄρτῳ, ἡ δέ ψυχή λόγῳ» (Minge P.G. 56, 121).Καί συνεχίζει: «Δεῖται γάρ ἡμῶν ἡ ψυχή ῥάθυμος οὖσα συνεχοῦς τῆς ὑπομνήσεως. Καί καθάπερ τό σῶμα τοῦτο καθ’ ἑκάστην ἡμέραν δεῖται τῆς σωματικῆς τροφῆς, ὥστε μη εἰς πολλήν ἀσθένειαν ἐμπεσόν ἀνενέργητον κεῖσθαι· οὕτω δή καί ἡ ψυχή χρήζει τῆς πνευματικῆς τροφῆς καί τῆς ἀρίστης πολιτείας, ὥστε ἐν συνηθείᾳ τινί τῶν καλῶν γινομένην αὐτήν ἀχείρωτον (ἀπόρθητον) λοιπόν καταστῆναι ταῖς ἐπιβουλαῖς τοῦ πονηροῦ» (Migne P.G.  53, 45).

Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τό λόγο καί ὁ  Ἀπόστολος Παῦλος λέγει: «ἐντρεφόμενος», γιά νά δηλώσῃ τό συνεχές, τό ἀδιάλειπτον. «Τό γάρ ἀδιάλειπτον τῆς εἰς τά τοιαῦτα προσοχῆς δηλῶν, εἶπε τό, ἐντρεφόμενος, ὡς εἰ εἶπεν· ὥσπερ γάρ τροφῆς οὐκ ἀφίσταται, οὕτω μηδέ τῶν λόγων τούτων» (Οἰκουμένιος).

Ὁ Κύριος, γιά νά μᾶς προφυλάξῃ ἀπό κάθε αἱρετική διδασκαλία καί, για να ἐκλέγουμε τήν καθαρή τροφή τῆς ψυχῆς, λέγει:

«Ὁρᾶτε καί προσέχετε ἀπό τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων καί Σαδδουκαίων (Ματθ. ιστ΄ 6). Καί πάλιν: «Βλέπετε, ἀγρυπνεῖτε, προσεύχεσθε» (Μάρκ. ιγ΄ 33). Καί οἱ Μαθηταί στήν ἀρχήν δέν κατάλαβαν καί ἡ σκέψις τους πῆγε στο κοινό ψωμί.« γνοῦς δε ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Τί διαλογίζεσθε ἐν  ἑαυτοῖς, ὀλιγόπιστοι, ὅτι ἄρτους οὐκ ἐλάβετε; Οὔπω νοεῖτε, οὐδέ μνημονεύετε τούς πέντε ἄρτους τῶν πεντακισχιλίων καί  πόσους κοφίνους ἐλάβετε; Οὐδέ τούς ἑπτά ἄρτους τῶν τετρακισχιλίων καί πόσας σπιρίδας ἐλάβετε; Πῶς οὐ νοεῖτε ὅτι οὐ περί ἄρτου εἶπον ὑμῖν προσέχειν ἀπό τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων καί Σαδδουκαίων; Τότε  συνῆκαν ὅτι οὐκ εἶπε προσέχειν ἀπό τῆς ζύμης τοῦ ἄρτου, ἀλλ’ ἀπό  τῆς διδαχῆς τῶν Φαρισαίων καί Σαδδουκαίων» (Ματθ. ιστ΄ 8-12).

Ἐκτός ἀπό τό κοινό ψωμί καί ἀπό τίς Ἐντολές τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ὁ  πνευματικός ἄρτος, ἡ τροφή καί τρυφή τῆς ψυχῆς, ὑπάρχει καί  ὁ ἀληθινός ἄρτος, «ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς»(Ἰωάν. στ΄35), δηλαδή, ὁ Χριστός. Ὅλα αὐτά μαζί συνιστοῦν τόν ἐπί τῆς Οὐσίας ἄρτον, «τόν ἐπιούσιον ἄρτον», τόν ὁποῖον ζητοῦμε στην προσευχή μας,  νά μᾶς δώσῃ  ὁ Οὐράνιος Πατέρας μας.

«Ἄρτον δέ μοι νόει τάς στερεάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ, και οἶνον, τήν ἐκ μελέτης τῶν θείων Γραφῶν ἐπίγνωσιν αὐτοῦ· ὡσαύτως δέ καί τό θεῖον σῶμα καί τίμιον αἷμα αὐτοῦ».(Διδ. Ἀλεξ. Εἰς Παροιμ.Θ΄5, ΒΕΠΕΣ 47, 171,15-17). Γι’αὐτό ὁ Κύριος μᾶς προστάζει, νά ζητοῦμε, στήν προσευχή μας, «τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον» καί  νά ἐργαζώμαστε, μέ ζῆλο, γιά τήν ἀπόκτησί του: «Ἐργάζεσθε μή  τήν βρῶσιν τήν ἀπολλυμένην, ἀλλά τήν μένουσαν εἰς ζωήν αἰώνιον, ἥν ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ὑμῖν δώσει» (Ἰωάν. στ΄27). Δηλαδή: Νά ἐργάζεσθε, μέ ζῆλο, ὄχι γιά νά  ἀποκτήσετε τήν ὑλική τροφή, πού εἶναι προσωρινή καί φθείρεται καί χάνεται, ἀλλά τήν πνευματικήν τροφή, πού  μένει ἄφθαρτος καί ἔχει σάν ἀποτέλεσμα νά χαρίζῃ ζωήν αἰώνιον, τήν ὁποίαν ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου θά σᾶς δώσῃ. Αὐτή ἡ πνευματική τροφή, εἶναι ὁ Οὐράνιος ἄρτος καί διαφέρει ἀπό τό κοινό ψωμί, ἔχει ἀνυπολόγιστη ἀξία, εἶναι ἄρτος ζωῆς. Αὐτός πράγματι εἶναι ὁ ἐπιούσιος ἄρτος. Ὁ Κύριος μᾶς ἀποκαλύπτει τή μεγάλη αὐτή ἀλήθεια καί καλλιεργεῖ στήν ψυχή μας τήν πεῖνα καί  τή  δίψα γι’ αὐτόν κυρίως τόν ἄρτον. Αὐτόν ζητοῦμε καθημερινά στήν προσευχή μας.

«Οἱ Πατέρες ἡμῶν τό Μάννα ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ, καθώς ἐστι γεγραμμένον· ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς φαγεῖν. Εἶπεν οὖ αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν, οὐ Μωϋσῆς δέδωκεν ὑμῖν τόν  ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἀλλ’ ὁ Πατήρ μου δίδωσιν ὑμῖν τόν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τόν ἀληθινόν.Ὁ γάρ ἄρτος τοῦ Θεοῦ ἐστιν καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καί ζωήν διδούς τῷ κόσμῳ»(Ἰωάν. στ΄33). Οἱ ἀκροατές τοῦ Κυρίου νόμισαν πώς ἐπρόκειτο γιά ὑλική τροφή καί ἀμέσως ζήτησαν νά τούς δώσῃ αὐτόν τον ἄρτον: Εἶπον οὖν πρός αὐτόν·  Κύριε, πάντοτε δός ἡμῖν τον ἄρτον τοῦτον» (Ἰωάν. στ΄34). Καί ὁ Κύριος τότε τούς ἀποκαλύπτει τό βαθύτερο νόημα τῶν λόγων Του. Τούς φανερώνει ποιός, πραγματικά, εἶναι ὁ ἀληθινός ἄρτος, ὁ, κατά κύριον λόγον, ἐπιούσιος, τόν ὁποῖον κυρίως, ἐκτός ἀπό την ὑλική  τροφήν, ὀφείλομεν να ζητοῦμε στήν προσευχή μας: «Εἶπε  δε αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἐγώ εἰμι ὁ Ἄρτος τῆς Ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος πρός με οὐ μή πεινάσῃ, καί ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ οὐ μή διψήσῃ πώποτε»(Ἰωάν. στ΄ 35).

«Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. Οἱ πατέρες ἡμῶν ἔφαγον τό  μάννα ἐν τῇ ἐρήμῳ καί ἀπέθανον»(Ἰωάν. στ΄49). Το μάννα αὐτό δόθηκε ὡς ὑλική τροφή. Ἡ ἀληθινή πνευματική τροφή εἶναι ὀ Χριστός. Αὐτός εἶναι ἀληθῶς θεία  καί οὐρανία τροφή: «Οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων, ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καί  μή ἀποθάνῃ. Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τόν αἰῶνα. Καί ὁ ἄρτος δέ ὅν ἐγώ δώσω, ἡ σάρξ μού ἐστιν, ἥν ἐγώ δώσω ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς…Ἐάν μή φάγητε τήν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί πίητε αὐτοῦ τό αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωήν ἐν ἑαυτοῖς. Ὁ τρώγων καί πίνων μου τό αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον καί ἐγώ ἀναστήσω αὐτόν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. Ἡ γάρ σάρξ μου ἀληθῶς ἐστι βρῶσις, καί τό αἶμά μου ἀληθῶς ἐστι πόσις. Ὁ τρώγων μου  τήν σάρκα καί πίνων μου τό  αἷμα ἐν ἐμοί μένει, κἀγώ ἐν αὐτῷ. Καθώς ἀπέστειλέ με ὁ ζῶν Πατήρ κἀγώ ζῶ διά τόν Πατέρα, καί ὁ τρώγων με κἀκεῖνος ζήσεται δι’ ἐμέ. Οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, οὐ καθώς ἔφαγον οἱ πατέρες ὑμῶν τό μάννα και ἀπέθανον· ὁ τρώγων τοῦτον τον ἄρτον ζήσεται εἰς τόν αἰῶνα» (Ἰωάν. στ΄ 48-58). Ὁ ἄνθρωπος πού κοινωνεῖ τοῦ Σώματος και τοῦ Αἵματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, παίρνει την ἀληθινή, την πραγματική τροφή καί χορταίνει τήν πεῖνα  καί τή δίψα του, ὄχι προσωρινά, ἀλλά αἰώνια. Γίνεται ναός Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος. Ἑνώνεται μέ  τό  Χριστό. Γίνεται μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Κατοικεῖ ὁ Χριστός στην καρδιά του. Κατά τον ἱερόν Ἰγνάτιον, ἐκεῖνος, πού κοινωνεῖ τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, γίνεται «σύσσωμος καί σύναιμος, μέ τόν Χριστόν». Παίρνει, κοινωνεῖ «τό φάρμακον τῆς ἀθανασίας, τό ἀντίδοτον τοῦ μή ἀποθανεῖν». Κοινωνεῖ «εἰς ὑγείαν ψυχῆς τε καί σώματος». Ποιός εἶναι  τόσον ἄφρων, ἄμυαλος, ἀνόητος, ἀπερίσκεπτος, ὥστε νά τολμᾷ καί νά ἰσχυρίζεται πώς μπορεῖ νά μολυνθῇ κοινωνῶν ἀπό τό Κοινόν Ποτήριον; Ὁ ἄνθρωπος πού προσέρχεται, με θερμή πίστι στο Χριστό, καί κοινωνεῖ τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου, γίνεται «Θεοφόρος, Χριστοφόρος καί πνευματοφόρος». Γίνεται «ἱκανός τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων και σκορπίων και ἐπί πᾶσαν την δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ καί τίποτε ἀπολύτως καί κανείς δέν θά μπορῇ νά τόν βλάψῃ»(Λουκ. ι΄ 19). Ὁ καρπός, τόν ὁποῖον ἀπολαμβάνει ὁ Πιστός ἀπό τήν ἕνωσί του, μέ τόν Χριστόν, εἶναι ἡ ψυχοσωματική του ὑγεία, ἡ  μακαριότης καί ἡ αἰώνιος ζωή.

Ἐκεῖνος, πού μᾶς προστάζει νά ζητοῦμεν «πρῶτον την Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ και την Δικαιοσύνην Αὐτοῦ»(Ματθ.στ΄33), δέν εἶναι δυνατόν νά  μᾶς προτρέπει νά ζητοῦμε στην προσευχή μας μόνο το κοινό ψωμί, ἀφοῦ ὁ Ἴδιος μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὅλα αὐτά τά ἀναγκαῖα ὑλικά ἀγαθά «προστεθήσεται ἡμῖν»(Ματθ.στ΄33).

Στήν Προσευχή μας, λοιπόν, λέγοντας· «Τόν  ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον», ζητοῦμε κάτι περισσότερο ἀπό τό κοινό  καθημερινό, ψωμί. Ζητοῦμε πρῶτα τά πνευματικά καί ὕστερα τά ὑλικά ἀγαθά. «Ἐδιδαξε γάρ ἡμᾶς ἐν τῇ εὐχῇ ἐν τῷ νῦν αἰῶνι αἰτεῖν τόν ἐπιούσιον ἄρτον, τοὐτέστι τόν μέλλοντα, οὗ ἀπαρχήν ἔχομεν ἐν τῇ ζωῇ, τῆς σαρκός τοῦ Κυρίου μεταλαμβάνοντες, καθώς αὐτός εἶπεν· «Ὁ ἄρτος δε, ὅν ἐγώ δώσω, ἡ σάρξ μού ἐστιν ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς»(Ἰωάν. στ΄ 51). Πνεῦμα γάρ ζωοποιοῦν ἡ σάρξ ἐστι τοῦ Κυρίου, διότι ἐκ Πνεύματος τοῦ ζωοποιοῦ συνελήφθη»(Μεγ. Ἀθανασίου ΒΕΠΕΣ 33,21-28).(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ἀπό τό, ὑπό ἔκδοσιν, Βιβλίον μου «Περί Προσευχῆς».