Τρίτη 9 Μαΐου 2017

ΠΕΡΙ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗΣ. Ι.΄


«Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται» 10ο

Ἡ Ἐλεημοσύνη: 
Θεραπεία τῶν ἀδελφῶν πρός δόξαν Θεοῦ.














                 «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη»

Κύριος μᾶς ἀποτρέπει ἀπό τά βρωμερά πάθη τῆς κενοδοξίας καί τῆς ἀνθρωπαρεσκείας. Ὁλόκληρη ἡ ζωή μας πρέπει νἆναι ἔκφρασις τέλειας ἀγάπης στό Θεό καί στό συνανθρωπό μας, γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ.

Τό κάθε τί Καλό καί Ἀγαθό πρέπει νά γίνεται, γι' αὐτό  τό ἴδιο τό Καλό καί τό Ἀγαθό. Τότε καί μόνον τότε εἶναι οὐσιαστικά Καλό καί Ἀγαθό. Ὅταν ἐπιδιώκει ἄλλο σκοπό, ὅταν ἔχει ἄλλα ἐλατήρια, ἄλλα αἴτια, καί μάλιστα ὅταν γίνεται, ὅπως ἔχουμε πῆ,  μέ  μοναδικό σκοπό τό θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις, τότε παύει νά εἶναι Καλό καί Ἀγαθό.
«Τό γάρ μή διά τήν πρός Θεόν ἀγάπην», ὅπως λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, «ἀλλά διά τόν παρά  τῶν ἀνθρώπων ἔπαινον γινόμενον, οἷον ἄν ᾖ, οὐ θεοσεβείας ἔπαινον εὑρίσκει, ἀλλ' ἀνθρωπαρεσκείας ἤ φιλονεικίας ἤ φθόνου ἤ τινος τοιαύτης αἰτίας ἔχει τό κρῖμα» (Ὅροι κατ' ἐπιτομήν ΣΠΒ΄ ΒΕΠΕΣ 53, 349,18-21).
Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος λέγει σχετικά ὅτι καί «ὁ Κύριος μεμφόμενος τοῖς ἀνθρωπαρέσκοις φησί· Πάντα ποιοῦσι πρός τό θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις(Ματθ. στ΄1)· διό καί παραγγέλλει λέγων· Βλέπετε «μή» ποιήσητε τήν ἐλεημοσύνην ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων. Εἰ δέ μήγε, μισθόν οὐκ ἔχετε παρά τῷ Πατρί ὑμῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς· τοῦτ' ἔστι μή παρά ἀνθρώποις ἐπιζητεῖν θέλετε καί θηρεύειν ἔπαινον δόξαν διά τά καλά ἐπιτηδεύματα, ἀλλά μᾶλλον παρά τοῦ Θεοῦ, οὗ ἡ δόξα  ἀληθής καί  αἰώνιος καί οὗ ἡ ἀτιμία αἰώνιος. Καί τό· Οὐαί ὑμῖν ὅταν καλῶς ὑμᾶς εἴπωσιν  οἱ ἄνθρωποι (Λουκ. στ΄ 26), τοῦτ' ἔστιν ὅταν θέλητε παρά ἀνθρώπων καλῶς ἀκούειν καί δόξαις καί ἐπαίνοις τοῖς παρ' αὐτῶν προσερχομένοις χαίρειν· ἐπεί πῶς δυνατόν ἦν ἀγαθοεργοῦντας μή φανερούς εἶναι πᾶσιν; Ὁπότε αὐτός ὁ Κύριος λέγει· Λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσι τά καλά ὑμῶν ἔργα καί δοξάζωσι τόν Πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς (Ματθ. ε΄16). Εἰς δόξαν Θεοῦ ἀγωνίζεσθε, φησί, πᾶν ἀγαθόν ποιεῖν ἐπιτήδευμα καί μή εἰς τήν ἰδίαν δόξαν  μή δέ ἐπιζητεῖτε καί χαίρετε τοῖς ἐπαίνοις τῶν ὀλιγοχρονίων ἀνθρώπων, ἀλλά τόν ἔπαινον καί τήν δόξαν παρά Θεοῦ μόνου ἐκδέχεσθε· καθώς καί ὁ μακάριος Δαβίδ λέγει· Παρά σοῦ ὁ ἔπαινός μου (Ψαλμ.21,26)· καί πάλιν· Ἐν τῷ Κυρίῳ ἐπαινεθήσεται ἡ ψυχή μου (Ψαλμ. 33,3)· ὡς καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἕως τοῦ φαγεῖν καί πιεῖν εἰς δόξαν Θεοῦ ἐντέλεται γίνεσθαι. Εἴτε γάρ ἐσθίετε εἴτε πίνετε εἴτε τί ποιεῖτε, φησί, πάντα εἰς δόξαν Θεοῦ ποιεῖτε (Α΄Κορινθ. ι΄ 31). Τούς γάρ παρά ἀνθρώπων δόξαν ἤ ἐπαίνους ἐπιζητοῦντας, ἀπίστους  εἶναι ὁ Κύριος  ἀπέδειξεν εἰπών· Πῶς δύνασθε ὑμεῖς πιστεύειν δόξαν παρά ανθρώπων λμβάνοντες καί τήν δόξαν τήν παρά τοῦ μόνου Θεοῦ οὐ ζητούντες;» ( Μεγάλη Ἐπιστολ. Η΄ ΒΕΠΕΣ 42, 148, 12-36).





Ὁ ἔπαινος παρά τοῦ Θεοῦ δέν συγκρίνεται 
 μέ τόν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων.

Ὅση διαφορά καί ἀπόστασις ὑπάρχει ἀνάμεσα στόν ἄνθρωπο καί τό Θεό, τόση διαφορά καί ἀπόστασις ὑπάρχει ἀνάμεσα στόν ἔπαινο πού προέρχεται ἀπό τούς ἀνθρώπους καί σέ κεῖνον πού προέρχεται ἀπό τό Θεό. Ποιά ἀξία ἔχει ἡ δόξα πού μᾶς προσφέρει ὁ κόσμος; Τί μποροῦν νά μᾶς προσφέρουν οἱ ἄνθρωποι;
ἱερός Δαμασκηνός λέγει ὅτι «Ὡς ἄνθος μαραίνεται, καί ὡς ὄναρ παρέρχεται καί διαλύεται πᾶς ἄνθρωπος». Καί ἐρωτᾶ: Ποία  δόξα ἕστηκεν ἐπί γῆς ἀμετάθετος; Πάντα σκιᾶς ἀσθενέστερα, πάντα ὀνείρων ἀπατηλότερα· μιά ροπή, καί ταῦτα πάντα θάνατος διαδέχεται». Τά ἀνθρώπινα πράγματα καί οἱ ἀνθρώπινοι ἔπαινοι, τά ὑλικά πλοῦτη καί οἱ δόξες, τά πάντα δέν ἔχουνε καμμιά ἀπολύτως ἀξία, ὅλα χάνονται. «Ποῦ ἐστιν ἡ τοῦ κόσμου προσπάθεια; Ποῦ ἐστιν ἡ τῶν προσκαίρων φαντασία; Ποῦ ἐστιν ὁ χρυσός καί ὁ ἄργυρος; Ποῦ ἐστι τῶν οἰκετῶν ἡ πλημμύρα καί ὁ θόρυβος; Πάντα κόνις, πάντα τέφρα, πάντα σκιά». Εἶναι λοιπόν ἀρρώστια, ἰδιωτεία (κατάστασις πλήρους διανοητικῆς ἀνεπαρκείας, ἠλιθιότης, ἀνοησία) νά ἐπιδιώκει κανείς στή ζωή του δόξα καί ἐπαίνους ἀπό τούς ἀνθρώπους καί νά ἀρνῆται τό Θεό καί τίς πανάγιες Ἐντολές Του. Εἶναι ἀφροσύνη νά κυριεύεται ἀπό τά ὀλέθρια πάθη τῆς κενοδοξίας καί τῆς ἀνθρωπαρέσκειας καί νά χάνει τήν αἰώνια δόξα, πού χαρίζει ὁ πανοικτίρμων Θεός, σέ κείνους πού τηροῦν τάς Ἐντολάς Του.
Μπορεῖ ποτέ νά συγκριθῇ ἡ δόξα καί ὁ ἔπαινος τῶν ἀνθρώπων, μέ τή δόξα καί τόν ἔπαινο,  πού προσφέρει ὁ Θεός στόν ἐνάρετο καί ἐλεήμονα  ἄνθρωπο; Ἀσφαλῶς ὄχι. Συνεπῶς, κάθε συνετός ἄνθρωπος ὀφείλει νά κατανικήσῃ μέσα του  τά πάθη τῆς  κενοδοξίας καί τῆς ἀνθρωπαρεσκείας,  νά ἐπιδιώκει μέ κάθε τρόπο νά ἀποφεύγῃ τόν ἀνθρώπινον ἔπαινον, καί νά ἐπιζητῇ πάντοτε τή δόξα τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Κύριος ὑπόσχεται καί λέγει: «Ἐγώ τούς ἐμέ φιλοῦντας ἀγαπῶ, οἱ δέ ἐμέ ζητοῦντες εὑρήσουσι χάριν» (Παροιμ. η΄ 17), καί «τούς δοξάζοντάς με δοξάσω» ( Α΄ Βασιλ. β΄ 30).
Πῶς ὅμως ὁ ἄνθρωπος θά ἀγαπήσῃ τό Θεό καί πῶς θά Τόν δοξάσῃ; Εἶναι βέβαιον ὅτι ἡ ἀδιάλειπτη Προσευχή καί ἡ ἀδιάκοπη μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, θά μᾶς βοηθήσουν στό νά κατανοήσουμε: α) «τί τό θέλημα τοῦ Κυρίου, τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον» (Ρωμ. ιβ΄ 2) καί β) πῶς θά ζήσουμε σύμφωνα μέ αὐτό. Μαθαίνουμε ὅτι ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ μέ ὅλη τή δύναμι τῆς ψυχῆς του τό Θεό, ἀποδεικνύει τήν ἀγάπη του, μέ τή βασίλισσα τῶν ἀρετῶν τήν ἐλεημοσύνη. Διέρχεται τή ζωή του εὐεργετῶν τούς συνανθρώπους του. Τούς ὑπηρετεῖ συνεχῶς καί ἀνιδιοτελῶς. Ὁ Χριστός πλένει τά πόδια καί αὐτοῦ ἀκόμη τοῦ Ἰούδα.


Πιστεύει στό Θεό, ἀφοσιώνεται σ' Αὐτόν καί Τόν λατρεύει. Δέν τηρεῖ ἁπλῶς τίς Ἐντολές, ἀλλά καί προσέχει πῶς πρέπει νά τίς τηρῇ, κατά τό ὑπόδειγμα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί θά τό ἐπιτύχῃ αὐτό, ἄν μέ τήν κάθε του σκέψι, μέ τά λόγια καί τά ἔργα του, δέν ἀποβλέπει σέ τίποτε ἄλλο, παρά μονάχα στή δόξα τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν τό κάθε τί στή ζωή μας γίνεται ἀποκλειστικά καί μόνον γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ, τότε ἔχουμε μέσα στήν καρδιά μας τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τότε κάθε μας πρᾶξι ἀποπνέει τό ἄρωμα τῆς γνήσιας ἀγάπης καί ἀκτινοβολεῖ τή χάρι της. Τότε πραγματικά ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεήμων σάν τό Χριστό.
«Ἴδιον καί πρεπῶδες ὡς ἀληθῶς τῷ Θεῷ τό ἱλάσκεσθαι, τό ἐλεεῖν, τό τά ἔργα σώζειν ἑαυτοῦ,  κἄν εἰς κίνδυνον  διαφθορᾶς καταφέρηται· Παρ' αὐτῷ γάρ φησίν, ὁ ἱλασμός ἐστιν». Διότι σ' Αὐτόν ὑπάρχει τό ἀληθινόν ἔλεος(Εἰρηναίου Ἀπόσπ. 9 ΒΕΠΕΣ 5,174,35-39). Καί πραγματικά ὁ Κύριός μας εἶναι ὁ ἱλασμός περί τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, αὐτός θυσιάστηκε, γιά νά μᾶς ἐλευθερώσῃ ἀπό τίς ἁμαρτίες μας (Α΄ Ἰωάν. β΄2).

 
                      
Οἱ ἀνθρωπάρεσκοι  
φθάνουν στήν ἔσχατη μωρία.

Οἱ Φαρισαῖοι ἀρνοῦνται τό Θεό καί λατρεύουν τούς ἀνθρώπους, σάν Θεούς. Φθάνουν στήν ἔσχατη μωρία. Λατρεύουν τά εἴδωλα. Λατρεύουν τό Βόρβορο, καί παραμένουν συκιές, ἄκαρπες συκιές.


Οἱ ἀνθρωπάρεσκοι, ἀποβλέποντας στή φθαρτή δόξα τῶν ἀνθρώπων, ἀρνοῦνται τόν ἀληθινόν Θεόν. Ἡ ζωή καί οἱ πράξεις τους, ἔστω κι' ἄν φέρουν τό σχῆμα τῆς ἀγάπης, τῆς ἐλεημοσύνης, δέν ἀναπαύουν, δέν θεραπεύουν, ἀλλά κουρελιάζουν τόν πλησίον, μέ τόν τρόπο, πού γίνονται. Οἱ ἀνθρωπάρεσκοι ἔχουν ἄλλους θεούς, αὐτούς ἀπό τούς ὁποίους περιμένουν δόξα, ἐπαίνους καί τιμές. Γι' αὐτό καί κάθε τους πρᾶξις γίνεται «πρός τό θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις».
















«Οὐαί ὑμῖν Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι, ὑποκριταί... Ὄφεις, γεννήματα ἐχιδνῶν»(Ματθ. κγ΄ 13-33).

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ἀποτρέπει ἀπό τήν
κενοδοξία καί τήν ἀνθρωπαρέσκεια:
«Σᾶς διδάσκουμε σάν κήρυκες, πού ζητοῦν νά ἀρέσουν ὄχι στούς ἀνθρώπους, ἀλλά στό Θεό, ὁ ὁποῖος ἐξετάζει καί γνωρίζει καλά τίς καρδιές μας.
Γιατί ὅπως ξέρετε καί σεῖς, δέν πλησιάσαμε ποτέ κανένα, μέ κολακευτικά λόγια, οὔτε χρησιμοποιήσαμε τό κήρυγμα σάν πρόσχημα, γιά νά κρύψουμε κάτω ἀπ' αὐτό πλεονεξία ἤ φιλοχρηματία. Ὁ Θεός εἶναι μάρτυρας γι' αὐτό. Οὔτε ζητήσαμε νά μᾶς δοξάσουν οἱ ἄνθρωποι, οὔτε σεῖς οὔτε ἄλλοι...» (Α΄ Θεσσαλ. β΄4-6).
Ὁ Ὠριγένης λέγει ὅτι ἡ φιλοδοξία εἶναι ὀλέθριο πάθος. Δέν πρέπει νά ἐπιτελοῦμε ἔργο ὑποκριτῶν. «Ὑποκριτῶν γάρ ἔργον ἐστί τό τοῖς ἀνθρώποις ἐναβρύνεσθαι (ὑπερηφανεύεσθαι) ἐπ' εὐσεβείᾳ θέλειν ἤ τῷ κοινωνικῷ. Δέον δέ μεμνημένους τοῦ πῶς δύνασθε πιστεῦσαι ὑμεῖς, δόξαν παρά ἀνθρώπων λαμβάνοντες, καί τήν δόξαν τήν παρά τοῦ μόνου Θεοῦ οὐ ζητεῖτε; (Ἰωάν. ε΄44) Πάσης τῆς παρά ἀνθρώποις δόξης κἄν ἐπί τῷ καλῷ γίνεσθαι νομίζηται, καταφρονεῖν καί ζητεῖν τήν κυρίαν δόξαν καί ἀληθῆ τήν ἀπό τοῦ μόνου δοξάζοντος τόν τῆς δόξης ἄξιον πρεπόντως ἑαυτῷ ὑπέρ τήν ἀξίαν τοῦ δοξαζομένου. Καί αὐτό οὖν τό νομισθέν ἄν καλόν εἶναι καί ἐπαινετόν μολύνεται νομιζόμενον γίνεσθαι, ὅτε, «ὅπως» δοξασθῶσιν «ὑπό τῶν ἀνθρώπων» ἤ «ὅπως φανῶμεν «τοῖς ἀνθρώποις», ποιοῦμεν αὐτό· διόπερ οὐδεμία ἐπί τούτῳ ἀπό Θεοῦ ἀμοιβή ἡμῖν ἕπεται, ἀψευδής γάρ πᾶς ὁ τοῦ Ἰησοῦ λόγος ...»(Περί Εὐχῆς XIX,2. ΒΕΠΕΣ 10, 263,38-- 264,9).
Τραγικό παράδειγμα, ἀνθρωπαρεσκείας, εὐθυνοφοβίας, φόβου καί δειλίας, εἶναι ὁ Πιλάτος. Γιά νά ἀρέσῃ στούς ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων, στούς Ὑποκριτές  Ἀρχιερεῖς, Γραμματεῖς καί Φαρισαίους, γιά νά ἀρέσῃ σ' αὐτά τά φίδια καί στόν ἀχάριστο Ἰουδαϊκό Λαό, κατεδίκασε σέ Θάνατο τόν Ἀθῷον, τόν Ἀναμάρτητον, τόν Εὐεργέτην, τόν Ἀληθινόν Μεσσίαν. Ἐγνώριζεν ὁ Πιλάτος ὅτι διά φθόνον παρέδωκαν Αὐτόν οἱ Ἰουδαῖοι (Ματθ.κζ΄18) καί προκειμένου νά κερδίση τόν ἔπαινον αὐτῶν τῶν ἀχρείων, «ἀπέλυσε τόν Βαραββᾶν, τόν δέ Ἰησοῦν φραγγελλώσας παρέδωκεν ἵνα σταυρωθῇ» (Ματθ. κζ΄ 26), γιά νά γίνῃ ἀρεστός στόν Καίσαρα καί στούς ἀχαρίστους Ἑβραίους.





Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος λέγει ὅτι «ἔστι τις ἔχων ἀρετάς πολλάς βίου, ἀκτημοσύνας, νηστείας, ἀγρυπνίας, ἀλλ' ἐπειδή διά δόξαν ἀνθρωπίνην ποιεῖ καί οὐ διά Θεόν, ὧδε τόν μισθόν ἀπολαμβάνειν (πρβλ. Ματθ.στ΄2οἱ γάρ δοξάζοντες αὐτόν ἄνθρωποι οὗτοί εἰσιν αὐτοῦ Θεοί. Καί ἔστιν ἄλλος θέλων λανθάνειν ἀνθρώπους καί εὐαρεστεῖν Θεῷ καί πολλάκις τινά ἀδιαφόρως ποιεῖ καί ἁπλουστάτως παρ' ἐκεῖνον τόν δή ἐν πᾶσιν ἀκριβῆ καί μᾶλλον οὗτος ἀποδεκτέος ἐστί παρά Θεῷ, ἐπειδή διά Θεόν ποιεῖ ἤ ἐκεῖνος ὁ διά δόξαν ἀνθρώπων» (Ὁμιλ. ΚΑ΄γ ΒΕΠΕΣ 42,100,33-40).















Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου